Nhìn lại 2 năm chuẩn bị chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế

Các lợi ích của IFRS là tăng cường khả năng so sánh và tính minh bạch của hoạt động báo cáo tài chính, từ đó tăng hiệu quả thị trường vốn và thúc đẩy các khoản đầu tư xuyên biên giới. Tuy nhiên, đến nay, doanh nghiệp Việt Nam vẫn áp dụng Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS), được Bộ Tài chính ban hành từ năm 2001 đến 2005, dựa trên Chuẩn mực Kế toán quốc tế (IAS) với một số sửa đổi để phù hợp với hoàn cảnh trong nước.

“VAS thiếu một số nâng cấp và cải tiến do không được cập nhật kể từ khi phát hành. Bước đi cần thiết lúc này là thúc đẩy triển khai IFRS và gắn kết hai chuẩn mực”, KPMG Việt Nam đánh giá.

“Đang có một sự khác biệt rất lớn giữa VAS và IFRS và để có thể đưa IFRS vào áp dụng được một cách thực sự ở Việt Nam, đòi hỏi phải có nỗ lực rất lớn để có thể biên soạn đầy đủ bộ IFRS và các tài liệu hướng dẫn áp dụng IFRS bằng tiếng Việt của phía cơ quan quản lý nhà nước chịu trách nhiệm ban hành chuẩn mực và các quy định về báo cáo tài chính, cũng như từ phía các đơn vị là đối tượng áp dụng IFRS ở các giai đoạn tự nguyện và bắt buộc”, đơn vị tư vấn này nhấn mạnh.

“Chuyển đổi sang IFRS là một dự án lớn với ảnh hưởng sâu rộng lên nhiều phòng ban của doanh nghiệp. Lãnh đạo doanh nghiệp nên đánh giá các tác động của cuộc chuyển đổi này và lên kế hoạch chuyển đổi sớm để đảm bảo dự án được thành công, đồng thời giảm thiểu ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh thường ngày của doanh nghiệp. Đội ngũ KPMG luôn sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp trên hành trình này”. Bà Lâm Thị Ngọc Hảo, Phó tổng giám đốc tại KPMG Việt Nam, Trưởng Khối Tư vấn chuyển đổi doanh nghiệp và Tư vấn chuyển đổi IFRS.

Sự khác biệt lớn nhất giữa hai tiêu chuẩn là IFRS dựa trên nguyên tắc (principles-based), trong khi VAS dựa trên quy luật (rules-based). Nhìn chung, IFRS được đánh giá là linh hoạt hơn và có thể giúp thị trường tài chính Việt Nam hội nhập sâu hơn với thị trường khu vực và toàn cầu.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cũng bày tỏ lo ngại rằng, việc chuyển đổi IFRS sẽ có ảnh hưởng đáng kể đến quản lý hoạt động hàng ngày của công ty, thậm chí có thể có tác động đến lợi nhuận được báo cáo.

Khi lập báo cáo tài chính năm đầu tiên theo IFRS, nhiều doanh nghiệp cần phải chuẩn bị tinh thần đối mặt với những ảnh hưởng tiêu cực đến báo cáo tài chính do có sự khác biệt lớn giữa VAS hiện tại và IFRS. Theo kinh nghiệm của KPMG Việt Nam, các doanh nghiệp triển khai áp dụng IFRS lần đầu tiên sẽ phải mất ít nhất 2-3 năm cho công tác đào tạo và chuẩn bị số liệu cho báo cáo tài chính lập theo IFRS lần đầu tiên.

Hiện một số công ty trong nước đã triển khai các báo cáo tài chính theo chuẩn IFRS, song song với VAS, đặc biệt là các tập đoàn lớn.

Đại diện của Novaland cho biết, để đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt của tiêu chuẩn thế giới, tập đoàn bất động sản này đã công bố báo cáo dựa trên IFRS, cùng với phiên bản VAS, trong gần 3 năm.

“Là một ngôn ngữ kế toán quốc tế, IFRS hỗ trợ chúng tôi trong các giao dịch tài chính xuyên biên giới với chi phí thấp hơn và minh bạch hơn đáng kể”, đại diện Novaland cho biết.

Vàng bạc đá quý Phú Nhuận là một trong những công ty phi tài chính đầu tiên thực hiện chuyển đổi báo cáo tài chính. Giám đốc tài chính của Công ty, ông Nguyễn Thanh Liêm cho biết, Phú Nhuận đặt mục tiêu trở thành hãng trang sức tầm cỡ châu Á. “IFRS sẽ là một cột mốc quan trọng trong con đường vươn ra châu Á”, ông Liêm nói.

Nguồn tin từ Coca-Cola Việt Nam tiết lộ, nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sẽ bắt đầu thực hiện IFRS, đặc biệt là các doanh nghiệp đến từ châu Âu. Tuy nhiên, bất kỳ công ty niêm yết nào có trụ sở chính tại Hoa Kỳ, như Coca-Cola, cũng phải tuân thủ các nguyên tắc GAAP – một bộ quy tắc được công nhận phổ biến trong kế toán doanh nghiệp và báo cáo tài chính ở Hoa Kỳ.

Theo một cuộc khảo sát do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội và Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM thực hiện với trên 149 công ty đại chúng, gần 80% cho biết, công ty có quan tâm và sẽ áp dụng IFRS. Tuy nhiên, hiện mới chỉ 2,7% công ty áp dụng và 10,7% dự định chuyển đổi trong ngắn hạn.