Người Mỹ thấp thỏm sau loạt vụ xả súng

Tiếng pháo hoa khiến các gia đình đang tận hưởng kỳ nghỉ lễ quốc khánh 4/7 dọc Quảng trường Quốc gia tại Washington cảm thấy nguy hiểm. Một số người bỏ chạy, gây ra hiệu ứng đám đông, khiến buổi lễ trở nên náo loạn. Cảnh sát phải nhanh chóng đảm bảo rằng đó chỉ là tiếng pháo hoa ăn mừng quen thuộc.

Đám đông tụ tập trong kỳ nghỉ lễ ở trung tâm thành phố Orlando, bang Florida cũng giật mình tháo chạy khi nghe tiếng “đoàng đoàng”. Cảnh sát sau đó thông báo trên mạng xã hội Twitter rằng họ không ghi nhận bất kỳ bằng chứng nào về một vụ nổ súng trong khu vực.

Tuy nhiên, vào buổi tối cùng ngày, khi hàng nghìn người tập trung trước Bảo tàng Nghệ thuật Philadelphia ăn mừng quốc khánh lần thứ 246 của nước Mỹ, một loạt tiếng động vang lên gây hỗn loạn nghiêm trọng, nhưng lần này không phải là pháo hoa, mà tiếng xả súng, khiến hai cảnh sát bị thương.

Chỉ vài giờ trước đó, Robert E. Crimino III, 22 tuổi, bắn hơn 70 phát đạn vào đám đông diễu hành mừng quốc khánh ở thành phố Highland Park, bang Illinois, khiến ít nhất 7 người thiệt mạng, hơn 30 người bị thương. Hàng nghìn người chỉ vài phút trước đang hân hoan ăn mừng giờ đây trở nên khiếp sợ tột độ.

“Vào ngày đáng lẽ tụ tập để ăn mừng vì cộng đồng và tự do, chúng ta lại phải đối diện với những mất mát bi thảm và nỗi kinh hoàng”, Nancy Rotering, thị trưởng Highland Park, phát biểu sau vụ xả súng.

Nỗi sợ hãi và hoảng loạn tiếp tục bao trùm thành phố Minneapolis, bang Minesota, khi một nghi phạm nổ súng tại buổi pháo hoa không chính thức ở công viên, khiến 8 người bị thương.

Những sự kiện này khắc sâu thêm căng thẳng ở Mỹ, quốc gia đang lâm vào tình cảnh chia rẽ sâu sắc vì phán quyết của Tòa án Tối cao về quyền phá thai, luật sở hữu súng, giá xăng leo thang, cùng các phiên điều trần về bạo loạn Đồi Capitol. Marc Fisher, bình luận viên của Washington Post, cho rằng những vụ xả súng liên tiếp đã khiến người Mỹ đã trở nên ngày càng lo lắng, bất an.

“Nhiều người hiện cảm thấy không nơi nào an toàn, sau khi khủng hoảng Covid-19 và vụ cảnh sát ghì chết người da màu George Floyd làm suy giảm nghiêm trọng mức độ tin tưởng của người dân đối với lực lượng hành pháp”, Thane Rosenbaum, người điều hành Diễn đàn về Đời sống, Văn hóa và Xã hội tại Đại học Touro, New York, nhận định. “Chúng ta đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng đạo đức. Mọi người không thấy lối thoát”.

Bình luận viên Fisher cho rằng tin tốt là sau thời gian dài chịu gò bó vì các hạn chế ngăn Covid-19, nhiều người Mỹ đã cảm thấy đủ an toàn để ra đường ăn mừng ngày quốc khánh, với các cuộc diễu hành, hòa nhạc, trình diễn pháo hoa. Gần như tất cả sự kiện trên toàn quốc diễn ra mà không gặp trở ngại nào.

Tại Quảng trường Quốc gia Washington, Rachael Perrotta và Andrew Hu, hai sinh viên 20 tuổi, cho biết họ không có lý do gì rời khỏi đám đông ngay cả khi nghe tin về vụ xả súng ở Highland Park, và thậm chí sau khi cha mẹ họ liên lạc, bày tỏ lo lắng.

Perrotta cho rằng thế hệ cô đã “vô cảm” với các thông tin về bạo lực, dù là xả súng hay các vụ gây rối. “Chúng tôi lớn lên cùng những điều này”, cô nói.

Tuy nhiên, nỗi bất an vẫn thường trực trong các đám đông dự lễ kỷ niệm quốc khánh trên toàn nước Mỹ.

Brenda Herrara và Laleh Omaraie, cùng 26 tuổi, giáo viên đến từ Chicago, tham gia lễ kỷ niệm tại Quảng trường Quốc gia, cho biết họ luôn cảnh giác với nguy cơ xả súng. Nhiều người Mỹ dường như có chung tâm trạng. Herrara kể rằng trên chuyến tàu điện sáng hôm đó, khi một người bóp vỡ túi bim bim, một số hành khách trên tàu đã hoảng sợ nhảy dựng lên.

Mạng xã hội Mỹ tràn ngập video về đám đông hoảng loạn tháo chạy khi nghe thấy âm thanh như tiếng súng. Cảnh quay từ Washington, Philadelphia và Highland Park cho thấy mọi người ban đầu nhìn nhau, nhìn người thân, bạn bè, những người lạ xung quanh, trước khi quyết định có nên bỏ chạy hay không. Họ gần như tin vào phản ứng của đám đông hơn cả bản năng sinh tồn, theo Fisher.

“Thật là điên rồ. Mỹ là một trong những quốc gia có nền quân sự hàng đầu thế giới, nhưng lại là một trong những nơi kém an toàn nhất. Tôi luôn trong tâm thế chờ đợi điều gì tồi tệ xảy ra”, Thị trưởng Philadelphia Jim Kenney nói.

Theo giám đốc điều hành Diễn đàn Nghiên cứu Cảnh sát Chuck Wexler, Mỹ từng trải qua những thời kỳ có tỷ lệ tội phạm cao hơn nhiều và chia rẽ chính trị sâu sắc như hiện nay, nhưng những gì đang xảy ra là “chưa từng có tiền lệ”.

“Vụ án George Floyd, chiến sự Ukraine, nghi vấn bầu cử… những điều này khiến người dân không biết phải tin ai. Ai có thể nghĩ rằng sẽ có một tay súng bắn tỉa trên tầng thượng ở một nơi mang tính biểu tượng như Highland Park vào ngày quốc khánh?”, Wexler nói. “Không còn bất kỳ cảm giác an toàn nào nữa”.

Xả súng ở Philadelphia

Fisher nhận định người Mỹ cũng ngày càng mất niềm tin với nhau, cũng như với các tổ chức, cơ quan như chính phủ, cảnh sát, trường học và giới chuyên gia, giới lãnh đạo doanh nghiệp, thậm chí ảnh hưởng tới đức tin tôn giáo.

“Khi có nguy cơ xảy ra điều gì đó đáng sợ, đặc biệt ở những nơi đông người, niềm tin rằng mọi thứ đều sẽ ổn giờ không còn”, chuyên gia Rosenbaum nói. “Nhiều người giờ đây khao khát về một nước Mỹ mà họ có thể tin tưởng rằng chính phủ sẽ bảo vệ được người dân”.

Tuy nhiên, Wexler cho rằng đây có thể là cơ hội cho cảnh sát Mỹ tạo dựng lại lòng tin đối với công chúng.

Theo giới chuyên gia, trong bối cảnh các thông tin hỗn loạn được lan truyền gần như ngay lập tức trên mạng xã hội, những phản hồi nhanh chóng từ cảnh sát và giới chức là chìa khóa xoa dịu hoặc ngăn chặn nỗi hoảng loạn.

“Chính phản ứng chậm trễ và thiếu thông tin của cảnh sát đã gây ra nỗi sợ hãi và mất niềm tin trong thảm kịch ở Uvalde”, Wexler cho biết, đề cập vụ xả súng ở trường tiểu học Robb, thành phố Uvalde, bang Texas, hồi tháng 5, khiến 19 học sinh và hai giáo viên thiệt mạng.