Động lực thúc đẩy Ukraine tử thủ Bakhmut

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin ngày 6/3 cho rằng thành phố Bakhmut ở miền đông Ukraine chỉ có “giá trị biểu tượng hơn là chiến lược” và việc Ukraine thất thủ ở đây “không tạo ra nhiều thay đổi với cục diện cuộc chiến”.

Nhận định này của ông Austin cũng tương đồng với nhiều chuyên gia và quan chức phương Tây, khi họ cho rằng Ukraine nên rút các đơn vị khỏi Bakhmut để bảo tồn lực lượng cho các chiến dịch phản công tương lai, thay vì “nướng quân” trước sức ép tấn công dữ dội của Nga.

Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã thẳng thừng bác bỏ phương án này. Trong cuộc phỏng vấn ngày 7/3, ông Zelensky cho hay nếu Ukraine rút quân khỏi Bakhmut, Nga sẽ mở toang cánh cửa để rộng đường tấn công các mục tiêu khác ở phía tây Donetsk, trong đó có Kramatorsk và Sloviansk.

“Đó là lý do quân đội chúng tôi vẫn bám trụ ở Bakhmut”, ông giải thích. Ông trước đó cho hay quyết định cố thủ ở Bakhmut nhận được sự ủng hộ của các tướng lĩnh hàng đầu quân đội Ukraine, bất chấp việc Nga đang khép vòng vây quanh thành phố. Quan chức Donetsk do Nga bổ nhiệm cho rằng thành phố đã biến thành một “nồi hầm” với lực lượng Ukraine.

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho hay thương vong mà Ukraine hứng chịu trong tháng 2, thời điểm chiến sự ở Bakhmut leo thang, là hơn 11.000 người.

Theo Mstyslav Chernov, bình luận viên từ AP, tuyên bố của Tổng thống Zelensky báo hiệu quân đội Ukraine đang quyết tâm theo đuổi chiến lược bào mòn lực lượng Nga trong trận chiến tiêu hao ở Bakhmut, nhằm có thêm thời gian để chuẩn bị cho một đợt phản công mới.

Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Zelensky, tuyên bố các lữ đoàn Ukraine phòng thủ ở Bakhmut đã cầm chân được đối phương tại khu vực ngoại ô thành phố, củng cố vị trí phòng thủ của họ ở những khu vực thuận lợi. Ông cũng khẳng định Bakhmut là “thao trường” thực tế nhất để rèn luyện hàng chục nghìn binh sĩ Ukraine, chuẩn bị cho đợt phản công có thể diễn ra vào mùa xuân.

Giới chức Ukraine nhận định càng đổ nhiều quân vào bao vây Bakhmut, lực lượng Nga sẽ càng suy yếu và bị “trói chân” tại vị trí này, không thể tổ chức các đợt tấn công quy mô lớn ở những mục tiêu khác, dù họ đã tung ra tiền tuyến hơn 200.000 quân dự bị được triển khai theo lệnh động viên một phần.

Từ khi mở chiến dịch tiến công Bakhmut từ giữa năm 2022, chiến thuật đặc trưng của Nga vẫn là “tiền pháo, hậu xung”, nhưng có một số cải tiến. Quân đội Nga và công ty an ninh tư nhân Wagner thường cử các đơn vị nhỏ để thăm dò hệ thống phòng thủ và buộc Ukraine để lộ vị trí khi nổ súng, sau đó pháo binh tuyến sau sẽ dập xuống vị trí phòng ngự của Ukraine.

Chiến thuật này khiến Ukraine mất nhiều binh sĩ giàu kinh nghiệm, nhưng cũng khiến Nga phải sử dụng rất nhiều đạn pháo. Khi pháo chuyển làn và lực lượng Wagner xông lên, họ dễ dàng trở thành mục tiêu cho binh sĩ Ukraine trong các lô cốt, công sự.

Nỗ lực cầm chân này được Kiev đánh giá là cần thiết, trong khi họ chờ các vũ khí hiện đại hơn từ phương Tây, trong đó có xe tăng chủ lực và rocket tầm xa, nhằm tạo lợi thế hỏa lực rõ ràng trên chiến trường. Bình luận viên Chernov nhận định giới chức Ukraine dường như đang chấp nhận đánh đổi thương vong lớn ở Bakhmut để đạt mục tiêu này.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia phương Tây đặt câu hỏi liệu tiếp tục dồn quân bảo vệ thành phố gần như đã bị san phẳng sau nhiều tháng giao tranh này có phải lựa chọn khôn ngoan hay không.

Michael Kofman, chuyên gia về Nga tại tổ chức tư vấn CAN ở bang Virginia, Mỹ, nhận định nỗ lực phòng thủ của Ukraine ở Bakhmut trong những tháng qua “đạt rất nhiều thành quả vì đã làm hao tổn đáng kể nhân lực và đạn dược của Nga”. Tuy nhiên, ông cho rằng bây giờ là thời điểm Ukraine nên hướng về tương lai.

“Chiến lược cố thủ Backhmut mang lại nhiều lợi ích trong giai đoạn đầu, nhưng nó có thể đã tới ngưỡng. Do Ukraine đang chuẩn bị nguồn lực cho đợt phản công, việc hao tổn binh sĩ tại Bakhmut có thể cản trở thành công của chiến dịch quan trọng hơn”, chuyên gia Kofman cảnh báo.

Một số đơn vị Ukraine đóng tại Bakhmut dự kiến tham gia chiến dịch phản công nhằm vào thành phố Melitopol, tỉnh Zaporizhzhia. Ukraine có khả năng mở chiến dịch này vào mùa xuân nhằm cắt đôi hành lang trên bộ nối bán đảo Crimea với các khu vực miền tây nước Nga. Tuy nhiên, khi các đơn vị ở Bakhmut hứng tổn thất nặng, khả năng phản công của họ sẽ suy giảm rất nhiều.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) trong báo cáo ngày 5/3 cho rằng lựa chọn khôn ngoan nhất hiện nay của Ukraine là chia các lữ đoàn thành từng nhóm nhỏ, rút lui khỏi Bakhmut một cách chậm rãi. Họ có thể vừa đánh vừa rút để vừa làm suy kiệt nguồn lực của Nga, vừa bảo tồn lực lượng của mình để lùi về các vị trí dễ phòng thủ hơn ở phía tây Bakhmut.

Trong khi đó, Nga vẫn thể hiện quyết tâm “giải phóng Barkmut”. “Thành phố này là trung tâm phòng thủ quan trọng của quân đội Ukraine ở Donbass. Kiểm soát nó sẽ cho phép chúng tôi tấn công sâu hơn vào phòng tuyến của Ukraine”, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu ngày 7/3 tuyên bố.

Yevgeny Prigozhin, lãnh đạo Wagner, cũng khẳng định sẽ thúc đẩy đà tiến để chiếm bằng được Bakhmut. Prigozhin tháng trước thừa nhận lực lượng Wagner của ông muốn giành Bakhmut không phải để kiểm soát thành phố, mà nhằm “hủy diệt quân đội Ukraine và làm suy giảm tiềm lực chiến đấu của họ”.

Trong cuộc phỏng vấn ngày 6/3, Andriy Zagorodnyuk, cựu bộ trưởng quốc phòng Ukraine, nhận định quân đội nước này rời khỏi Bakhmut không làm thay đổi bức tranh chiến lược trong xung đột với Nga.

“Nếu chúng tôi rời khỏi Bakhmut, họ sẽ chuyển tới thành phố tiếp theo và sử dụng chiến thuật tương tự”, ông Zagorodnyuk nói. “Chiến thuật này có thể thành công ở Bakhmut, nhưng khó phát huy ở các thành phố tiếp theo, khi nguồn nhân lực của Nga không phải là vô tận”.