Mỹ duyệt bán lô ‘máy bay mắt thần’ gần 1,4 tỷ USD cho Nhật

Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng (DSCA) thuộc Lầu Năm Góc hôm 7/3 thông báo các máy bay cảnh báo sớm E-2D này sẽ giúp Nhật Bản cải thiện an ninh và quốc phòng, cũng như “bảo đảm ổn định chính trị và tiến bộ kinh tế ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương”.

Hợp đồng bao gồm 5 máy bay cảnh báo sớm E-2D Advanced Hawkeye, các hệ thống radar và điện tử, 12 động cơ cùng trang thiết bị huấn luyện, phụ tùng, đào tạo và bảo dưỡng kỹ thuật. DSCA khẳng định lực lượng Nhật Bản sẽ không gặp khó khăn nào khi biên chế số máy bay mới.

Thương vụ đã được thông báo cho quốc hội Mỹ để xem xét trong 30 ngày. Nếu không gặp sự phản đối từ quốc hội, hợp đồng sẽ được trình lên Tổng thống Joe Biden ký phê duyệt.

Thông báo được đưa ra trong bối cảnh Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida kêu gọi tăng cường ngân sách quốc phòng nhằm đối phó Trung Quốc và Triều Tiên.

E-2 Hawkeye là dòng máy bay cảnh báo sớm có khả năng hoạt động trên tàu sân bay và trong mọi điều kiện thời tiết. Nguyên mẫu E-2 được phát triển từ cuối thập niên 1950 cho hải quân Mỹ, nhằm thay thế dòng E-1 Tracer đã trở nên lạc hậu vào thời điểm đó. Đây là mẫu máy bay đầu tiên được chế tạo riêng cho nhiệm vụ cảnh báo sớm, thay vì hoán cải từ khung thân có sẵn như dòng E-3 Sentry cho không quân Mỹ.

E-2D là phiên bản hiện đại nhất của của dòng E-2, có nhiệm vụ giám sát trên biển và đất liền nhằm cung cấp thông tin về các mối đe doạ cho trung tâm chỉ huy và lực lượng chiến đấu. Các radar AN/APY-9 băng tần UHF của máy bay Hawkeye có thể phát hiện tiêm kích tàng hình tốt hơn các phiên bản cũ.

Độ cao hành trình 7.600 m cho phép mỗi chiếc Hawkeye bao phủ khu vực có bán kính khoảng 300 km, cũng như phát hiện mục tiêu bay sát mặt biển ở ngoài đường chân trời như tiêm kích và tên lửa chống hạm đối phương, vốn ngoài khả năng phát hiện của radar trên tàu chiến trong biên đội. Năng lực này khiến Hawkeye được mệnh danh là “máy bay mắt thần”.

Bộ Ngoại giao Mỹ hồi năm 2018 duyệt bán 9 chiếc E-2D cho Nhật Bản trong thương vụ trị giá hơn 3,1 tỷ USD. Tính đến tháng 3/2022, nước này đang vận hành phi đội 10 chiếc E-2C và ba máy bay E-2D.