NATO mở rộng cửa với Phần Lan, Thụy Điển

“Tôi cho rằng tất cả đồng minh NATO sẽ chào đón nếu họ nộp đơn gia nhập”, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói tại cuộc họp báo ở Brussels, Bỉ ngày 6/4. “Chúng tôi biết rằng họ có thể dễ dàng gia nhập liên minh nếu quyết định đăng ký”.

Trước khi phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine, Tổng thống Vladimir Putin yêu cầu NATO ngừng mở rộng và rút quân khỏi khu vực gần biên giới Nga. Viễn cảnh các nước láng giềng Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO được nhận định sẽ khiến Nga phật lòng.

Tổng thư ký NATO khẳng định liên minh quân sự sẵn sàng cung cấp đảm bảo an ninh để bảo vệ Thụy Điển và Phần Lan, hai quốc gia trung lập, từ khi họ công bố quyết định gia nhập NATO tới khi đơn đăng ký được chấp thuận. Tuy nhiên, ông từ chối nêu chi tiết những đảm bảo an ninh khối này có thể cung cấp.

Khi trở thành thành viên NATO, các nước sẽ được hưởng lợi từ điều khoản phòng thủ tập thể, yêu cầu mọi thành viên phải hỗ trợ nếu một đồng minh bị tấn công.

Theo cuộc khảo sát do công ty truyền hình YLE của Phần Lan thực hiện vào tháng trước, hơn 50% số người được hỏi ủng hộ Phần Lan gia nhập NATO. Một cuộc khảo sát tương tự ở Thụy Điển cho thấy số người được hỏi ủng hộ nước này gia nhập NATO nhiều hơn những người phản đối.

Ngoại trưởng Phần Lan Pekka Haavisto cho biết các nghị sĩ trong tháng 4 sẽ thảo luận về sách trắng quốc phòng, trong đó có lựa chọn gia nhập NATO. Ông Haavisto cũng không tiết lộ những đảm bảo an ninh mà Phần Lan cần, song cho biết nước này muốn thảo luận với các thành viên NATO chủ chốt. Các lãnh đạo Phần Lan đã gặp Tổng thống Mỹ Joe Biden và Ngoại trưởng Antony Blinken.

Phần Lan có đường biên giới dài hơn 1.300 km với Nga. Họ trở thành nước trung lập thông qua hiệp ước hữu nghị với Liên Xô năm 1948, với kỳ vọng ngăn tái diễn cuộc chiến Phần Lan – Liên Xô năm 1939 từng khiến hơn 80.000 quân nhân nước này thiệt mạng.

Xuyên suốt thời kỳ Chiến tranh Lạnh, quốc gia Bắc Âu duy trì tôn chỉ không liên kết, bất chấp sức ảnh hưởng từ cả hai khối do Liên Xô và Mỹ dẫn đầu. Sau khi Liên Xô tan rã năm 1991, Phần Lan dần chuyển trọng tâm đối ngoại sang phương Tây, đánh dấu với quyết định gia nhập EU năm 1995.

Thụy Điển cũng chọn hướng đi tương tự sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, gia nhập EU vào năm 1995 và tăng cường hợp tác với NATO, nhưng không trở thành thành viên chính thức của khối này.

Thụy Điển đã tránh tham gia bất kỳ liên minh quân sự nào trong hơn 200 năm qua. Trước khi chiến sự tại Ukraine bùng phát, lần gần nhất Thụy Điển gửi viện trợ vũ khí ra nước ngoài là trong cuộc chiến Phần Lan – Liên Xô năm 1939.