Elon Musk cảnh báo ‘Nhật sẽ không còn tồn tại’

“Nguy cơ về tình trạng đó rất rõ ràng. Nếu không có thay đổi khiến tỷ lệ sinh vượt tỷ lệ tử, Nhật Bản cuối cùng sẽ không còn tồn tại. Đây sẽ là mất mát lớn cho thế giới”, tỷ phú công nghệ Elon Musk, CEO hãng Tesla, đăng Twitter hôm 8/5.

Bài đăng nhằm phản hồi một bài báo hồi tháng 4 nói rằng dân số Nhật Bản đã giảm kỷ lục 644.000 người, xuống còn hơn 125,5 triệu người trong năm 2021, đánh dấu năm giảm thứ 11 liên tiếp và cũng là mức giảm lớn nhất kể từ năm 1950. Musk từng nhiều lần bày tỏ lo lắng dân số “sụp đổ” toàn cầu có thể là nguy cơ lớn nhất đối với nền văn minh nhân loại.

Bình luận của Elon Musk đã gây căng tranh luận ở Nhật Bản, nơi có tỷ lệ sinh thấp bất chấp những cảnh báo của chính phủ và những nỗ lực đối phó vấn đề này.

Dù vậy, Nhật Bản vẫn là nền kinh tế lớn thứ ba thế giới, có nhiều doanh nghiệp lớn, từ các nhà sản xuất ôtô đến các nhà phát triển trò chơi, và là mắt xích chính trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn toàn cầu.

“Đăng Twitter về vấn đề này nhằm mục đích gì?”, Tobias Harris, thành viên cấp cao tại Trung tâm Tiến bộ Mỹ, bình luận. “Những lo lắng xung quanh tương lai nhân khẩu học của Nhật Bản không phải là ‘Nhật Bản cuối cùng sẽ không còn tồn tại’ mà là sự xáo trộn xã hội sâu sắc đang xảy ra do dân số giảm”.

Những người khác cho rằng tỷ lệ sinh thấp đang là vấn đề ở nhiều quốc gia, bao gồm cả Đức, nơi Tesla vừa mở nhà máy mới, và Nhật Bản chỉ là nước chịu ảnh hưởng trước tiên.

Nhưng nhiều nhà bình luận Nhật Bản cho rằng tình hình này không có gì đáng ngạc nhiên và chỉ trích Tokyo đã không hành động đủ để đối phó, chẳng hạn bằng cách cung cấp thêm các trung tâm trông trẻ và tạo điều kiện cho phụ nữ trở lại làm việc sau khi sinh con.

“Họ liên tục nói tỷ lệ sinh đang giảm, nhưng do chính phủ không thực hiện các bước triệt để để giải quyết, thì chúng ta có thể nói gì đây? Mọi thứ họ nói và làm đều trái ngược nhau”, người dùng Twitter có tên SROFF viết. “Trong môi trường này, ai dám nói ‘Được thôi, cứ sinh con thôi’? Tôi thất vọng cho Nhật Bản”.

Nhật Bản ghi nhận 831.000 ca sinh trong năm 2021, trong khi ca tử vong là 1,44 triệu, theo số liệu của chính phủ. Dân số từ 65 tuổi trở lên chiếm mức cao kỷ lục 29% trong tổng dân số, trong khi trẻ em từ 14 tuổi trở xuống chiếm mức thấp kỷ lục 11,8 %.

Bên cạnh xã hội đang già đi nhanh chóng của Nhật Bản, sự suy giảm năm 2021 phản ánh số lượng cư dân nước ngoài ít hơn trong bối cảnh các biện pháp kiểm soát biên giới chặt chẽ hơn do đại dịch Covid-19. Chính phủ Nhật Bản từ lâu đã phải vật lộn với những thách thức của dân số già và lực lượng lao động giảm. Họ hy vọng giảm bớt tình trạng thiếu lao động bằng cách nỗ lực tăng lao động nước ngoài theo hệ thống thị thực nới lỏng.