Sai lầm của cảnh sát Mỹ trong vụ xả súng trường học

Steven McCraw, lãnh đạo Sở An toàn Công cộng Texas (DPS), hôm 27/5 thừa nhận các sĩ quan cảnh sát đã có “quyết định sai lầm” khi chờ đợi bên ngoài hành lang, trong khi tay súng 18 tuổi Salvador Ramos thảm sát 19 học sinh và hai giáo viên tại trường tiểu học Robb, thành phố Uvalde ngày 24/5.

19 sĩ quan đã không lập tức xông vào, với nhận định rằng Ramos chỉ cố thủ bên trong lớp học và các học sinh không còn gặp nguy hiểm. Các chuyên gia cho rằng hành động này của họ đã đi ngược lại với quy trình đã được huấn luyện để đối phó với các vụ xả súng.

Các tài liệu huấn luyện cảnh sát Mỹ đều chỉ ra rằng các sĩ quan phải nhanh chóng xông vào đối đầu với kẻ xả súng, kể cả với đội hình 1-2 người, để vô hiệu hóa mối đe dọa. Quy trình nghiệp vụ của cảnh sát Texas nhấn mạnh “ưu tiên hàng đầu của sĩ quan là tiến vào hiện trường và đối đầu với kẻ tấn công”. Trong quá trình này, họ có thể bỏ qua người bị thương hoặc không đáp lại tiếng kêu cứu của trẻ em, nhằm đạt mục tiêu cao nhất là vô hiệu hóa tay súng.

Các chuyên gia cho biết chỉ khi tiếng súng ngừng, cảnh sát mới áp dụng quy trình khác. Khi đó, họ được huấn luyện để sử dụng chiến thuật chậm hơn, phù hợp với tình huống ứng phó tay súng đang cố thủ hoặc bắt con tin.

Quy trình ứng phó có thể thay đổi tùy theo diễn biến thực tế, đặc biệt là với các vụ phức tạp như xả súng. Sĩ quan sẽ phải tự phán đoán tình hình dựa trên thông tin không đầy đủ do mọi thứ có thể thay đổi trong tích tắc và không có một công thức cụ thể nào phù hợp với mọi tình huống.

“Thường không có cách ứng phó hoàn hảo, bởi kế hoạch dù tốt nhất vẫn luôn có nhược điểm”, Ashley Heiberger, sĩ quan cảnh sát về hưu ở Pennsylvania thường phụ trách đào tạo cảnh sát, cho hay.

Nhưng trong một vụ xả súng trường học, cảnh sát phải coi vô hiệu hóa mối đe dọa là ưu tiên trên hết, theo Ronald Tunkel, một đặc vụ đã nghỉ hưu của Cục Rượu, Thuốc lá và Súng, người chuyên phân tích về các vụ xả súng trường học.

“Nếu bạn biết trẻ em đang bị sát hại, tại sao bạn lại chần chừ? Phải xông vào đó ngay”, ông nói.

Phụ huynh tuyệt vọng gào khóc bên ngoài trường tiểu học Robb

Trong vụ xả súng tại Uvalde, khi ít nhất 19 cảnh sát tập trung bên ngoài hành lang, trẻ em bên trong lớp học đã liên tục gọi 911 trong hơn một tiếng để báo cáo có bạn chết và bị thương cũng như yêu cầu giúp đỡ. Bên trong trường, Ramos đã bắn khoảng 100 phát súng, sau đó những tiếng súng lẻ tẻ vẫn tiếp tục vang lên.

“Không có gì có thể bào chữa cho hành động sai lầm đó”, ông McCraw thừa nhận. “Khi có một kẻ xả súng, các quy tắc thông thường phải thay đổi”.

Phương pháp ứng phó với các vụ xả súng như vậy đã thay đổi đáng kể từ năm 1999, khi 12 học sinh và một giáo viên bị giết ở trường trung học Columbine tại Colorado, trong khi các sĩ quan được huấn luyện bao vây bên ngoài, chờ đội đặc nhiệm đến can thiệp.

“Vụ xả súng Columbine đã thay đổi mọi thứ, bởi cảnh sát nhận ra rằng chờ đợi không phải kế hoạch tồi, nhưng nạn nhân sẽ bị giết trong khi họ chờ đợi”, Robert J. Louden, giáo sư danh dự về tư pháp hình sự và an ninh nội địa tại Đại học Tòa án Georgia ở New Jersey, nói.

Kể từ đó, cảnh sát Mỹ ngày càng chú trọng vào tốc độ hành động. Trong vụ xả súng siêu thị ở Elkhart, Indiana năm 2014, cảnh sát đã tiêu diệt kẻ tấn công trong vòng một phút sau khi tới hiện trường, khi tên này đang định sát hại người thứ ba.

Ông Heiberger nói dù các sĩ quan đều được huấn luyện cách ứng phó với kẻ xả súng, các sở cảnh sát có những lựa chọn khác nhau về quy trình thực hiện. Một số đơn vị yêu cầu cảnh sát phải đối đầu với tay súng, trong khi một số khác chọn biện pháp ít nguy hiểm hơn.

“Hầu hết các sở cảnh sát đều không yêu cầu sĩ quan của mình hành động bất chấp tính mạng, nhưng tôi nghĩ phần lớn sĩ quan đều cảm thấy họ có nghĩa vụ về mặt đạo đức để bảo vệ mạng sống người dân”, ông nói.

Tại Uvalde, ngay sau khi Ramos đột nhập vào trường, ít nhất 4 sĩ quan đã đuổi theo, nhưng họ bị nghi phạm bắn khiến hai người bị thương. Họ sau đó được lệnh rút ra ngoài chờ tiếp viện và không còn tìm cách xông vào. Nghi phạm chỉ bị bắn hạ khi đội đặc nhiệm Tuần tra Biên giới tới nơi và xông vào lớp học nơi Ramos cố thủ.

Hai tháng trước, các sĩ quan cảnh sát ở Uvalde đã được tập huấn về cách ứng phó tình huống xả súng trong trường học, dựa trên hướng dẫn từ Ủy ban Thực thi Pháp luật Texas. Những tài liệu đó nêu rõ sĩ quan thường sẽ phải chấp nhận rủi ro và dũng cảm hành động để cứu người vô tội.

“Là những người phản ứng đầu tiên, chúng ta phải hiểu rằng mạng sống của người dân cần được bảo vệ. Cảnh sát mà không sẵn sàng đặt tính mạng của người dân trên sự an toàn của bản thân thì nên xem xét chuyển sang làm nghề khác”, tài liệu có đoạn.

Doug Conn, cảnh sát trưởng Đại học Angelina, nơi soạn thảo tài liệu đào tạo được sử dụng ở Uvalde, nói rằng tính cấp bách trong hành động của cảnh sát đã trở thành trọng tâm trong những khóa đào tạo như vậy gần đây.

“Sĩ quan phải luôn sẵn sàng đối đầu và loại bỏ mối đe dọa. Họ lúc đó không được đặt an toàn của cá nhân lên trên hết”, Conn nói.