Thẩm định giá “ăn không nói có”, Luật sư đề nghị sửa đổi Luật Giá

Trong tháng 4 vừa qua, Bộ Tài chính đã ban hành quyết định số 619 về việc thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá của Công ty cổ phần đầu tư và Thẩm định giá HTC Việt Nam kể từ ngày 31/3/2022.

Cũng trong tháng 4, hàng loạt doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh dịch vụ thẩm định giá cũng bị Bộ Tài chính mạnh tay đình chỉ trong vòng 60 ngày như Công ty cổ phần đầu tư và định giá AIC- Việt Nam; Công ty cổ phần Thẩm định giá Hoàng Gia…

Luật sư Nguyễn Đức Hùng, Phó Trưởng phòng tranh tụng, Công ty Luật TNHH TGS.

Theo Luật sư Nguyễn Đức Hùng, Phó Trưởng phòng tranh tụng, Công ty Luật TNHH TGS (thuộc Đoàn luật sư TP. Hà Nội) cho rằng, thẩm định giá là một dịch vụ tư vấn tài chính không thể thiếu trong nền kinh tế thị trường, xuất phát từ nhu cầu khách quan về việc xác định giá trị tài sản. Thẩm định giá góp phần làm minh bạch thị trường, thúc đẩy sự phát triển hiệu quả của thị trường.

Việc thẩm định giá đúng giá trị tài sản giúp cho các hoạt động kinh tế trở nên hiệu quả và mang lại lợi ích cho các chủ thể tham gia quan hệ kinh tế…

Tuy vậy, bên cạnh các đóng góp tích cực, những năm vừa qua cũng xuất hiện các hiện tượng tiêu cực. một số doanh nghiệp thẩm định giá, thẩm định viên về giá hành nghề (có tính chất cá nhân) đã cố tình vi phạm tiêu chuẩn về đạo đức hành nghề, vi phạm tiêu chuẩn thẩm định giá Việt Nam, thông đồng với khách hàng làm sai lệch kết quả thẩm định giá, nhất là trong việc thẩm định giá phục vụ cho việc đấu thầu, mua sắm, đặc biệt mua sắm thiết bị vật tư y tế, giáo dục. Một số thẩm định viên đã bị khởi tố liên quan đến hoạt động nghề nghiệp.

Các sai phạm trên xuất phát từ cả nguyên nhân khách quan và chủ quan.

Về mặt khách quan, đó là do hệ thống pháp luật đôi khi còn chồng chéo, chưa đồng bộ. thông tin về thị trường tài sản, hàng hoá, dịch vụ còn hạn chế, ít công khai và minh bạch. Khách hàng thẩm định giá cung cấp thông tin về tài sản thẩm định giá chưa trung thực và đầy đủ. Việc thực hiện đấu thầu, đấu giá có nhiều quy định còn thiếu tính minh bạch, nảy sinh nhiều hiện tượng tiêu cực.

Về mặt chủ quan, chủ yếu là do vi phạm đạo đức nghề nghiệp thẩm định giá, nhất là tình trạng móc ngoặc, thông đồng với khách hàng thẩm định giá là chủ đầu tư để làm sai lệch kết quả thẩm định giá, cạnh tranh không lành mạnh.

Nhằm kịp thời ngăn ngừa và ngăn chặn các sai phạm có thể xảy ra, cơ quan quản lý nhà nước đã hoàn thiện các quy định của pháp luật nhằm nâng cao điều kiện đối với hoạt động cung cấp dịch vụ thẩm định giá. Gần đây, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 12/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 89/2013/NĐ-CP của Chính phủ, nhằm siết chặt hoạt động nghề, nâng tiêu chuẩn người đại diện pháp luật, giám đốc, tổng giám đốc doanh nghiệp và thẩm định viên về giá hành nghề.

Hiện Điều 38 và Điều 39 Luật Giá năm 2012 đã có quy định rất rõ ràng và cụ thể điều kiện về số lượng thẩm định viên đối với doanh nghiệp hành nghề thẩm định giá. Việc đình chỉ hoạt động của doanh nghiệp trong vòng 60 ngày được coi là một chế tài để đảm bảo doanh nghiệp khắc phục được những hậu quả và hoạt động một cách chặt chẽ, có tổ chức hơn.

Tuy vậy, để đảm bảo tính minh bạch, Luật sư Nguyễn Đức Hùng cho rằng, Cục Quản lý giá cần phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu sửa đổi Luật Giá để tiếp tục củng cố, kiện toàn các văn bản pháp lý khác liên quan đến hoạt động thẩm định giá.

Thứ nhất, phải hoàn thiện các quy định về điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá theo hướng chuyên môn hóa theo lĩnh vực.

Thứ hai, phải xử lý các chồng chéo, vướng mắc, các pháp luật chuyên ngành; đồng thời phân ngành theo chuyên môn, nghiệp vụ thẩm định giá để hướng đến tính chuyên nghiệp, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Thứ ba, rà soát Hệ thống tiêu chuẩn thẩm định giá, hướng đến việc hoàn thiện bộ tiêu chuẩn thẩm định giá; đảm bảo bộ tiêu chuẩn thẩm định giá Việt Nam phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam, đồng thời phù hợp với các tiêu chuẩn thẩm định giá quốc tế và khu vực.

Thứ tư, tăng cường hoạt động quản lý kiểm tra, giám sát và đánh giá chất lượng hoạt động thẩm định giá của doanh nghiệp thẩm định giá.

Thứ năm, chú trọng xây dựng nội dung cập nhật kiến thức cho thẩm định viên về giá: liên quan đến thu thập, phân tích và xử lý thông tin; các nghiệp vụ chuyên sâu của nghề nghiệp, đặc biệt tiếp tục các nội dung cập nhật nhằm nâng cao đạo đức hành nghề thẩm định giá.

Thứ sáu, củng cố và hoàn thiện việc xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về giá làm cơ sở tham chiếu khi thực hiện định giá, cũng như thẩm định giá.