Chuyện đi gieo hạt của Vinasoy: Rút ngắn một nửa thời gian phát triển nguồn gene tốt, dồn lực vào vùng trồng ở miền Tây

Năm nay, Vinasoy đã thực nghiệm thành công với hơn 300ha đậu nành tại các vùng nguyên liệu. Họ cũng đã giới thiệu bộ kit có giá vài chục triệu, để bà con có thể chuyển đổi từ máy gặt lúa thành máy gặt đậu nành.

Tại Cư Jút, hành trình gầy dựng vùng trồng của Vinasoy cũng không dễ dàng: lúc mới đến, họ phải cung cấp miễn phí giống sau đó bán nợ giống, rồi còn hỗ trợ người dân trong thời gian đầu bằng cách mua cao hơn giá thị trường từ 15% đến 20%. Do ở đây người làm nông nghiệp chủ yếu là người già – còn hầu hết thanh niên đã vào công ty làm việc, nên cần hỗ trợ cơ giới hóa cả tưới tiêu lẫn thu hoạch, nhằm giảm chi phí sản xuất.

“Chúng tôi muốn chia sẻ với nông dân, nên nếu nơi đâu chỉ trồng 1 vụ/năm thì sẽ không phù hợp với định hướng của Vinasoy. Vinasoy muốn đẩy mạnh trồng đậu nành luân canh với các cây trồng khác – như cây lúa tại ĐBSCL và ĐBSH, thay vì chỉ trồng chuyên canh mỗi đậu nành.

Vinasoy không chỉ muốn hợp tác với nông dân để trồng trọt, mà còn hướng dẫn canh tác và bao tiêu sản phẩm đầu ra. Làm sao để đảm bảo bà con có lời thì mới làm“, anh Lê Hoàng Duy bày tỏ.

Còn theo Kỹ sư nông nghiệp Dương Bá Sơ – Phụ trách Trạm khảo nghiệm đậu nành Tây Nguyên (thuộc VSAC): thật ra, thì mỗi vùng trồng có những điểm yếu và mạnh riêng. Cư Jút đất đai màu mỡ – thời tiết thuận lợi và không có mưa bão, người nông dân ở ĐBSH cần cù – chăm chỉ và khả năng thâm canh cao, nông dân miền Tây thích sạch sẽ phóng khoáng – làm sao có thể từ đồng về nhà rồi có thể thay áo quần đi ăn cưới ngay mà không phải tắm rửa.

“Tuy nhiên, xét một cách toàn diện, thì chỉ mỗi ĐBSCL là có những điều kiện thuận lợi để Vinasoy có thể mở rộng vùng trồng và cho ra hiệu quả tối ưu nhất“, ông Dương Bá Sơ khẳng định.

Có 2 nguyên nhân chính khiến ĐBSCL phù hợp để Vinasoy mở rộng vùng trồng nhất: đậu nành trồng ở vụ sớm xuân hè luân canh với 2 vụ lúa vừa mang lại hiệu quả kinh tế vừa rất tốt cho đất; mỗi người nông dân ở ĐBSCL sở hữu diện tích đất khá lớn, thuận lợi để cơ giới hóa.

“Đậu nành là một trong những cây có tác động đến cơ cấu cây trồng, trước đây mình hay có tư duy là ‘ăn cây nào rào cây ấy’, nhưng quên hỏi là ‘cây gì hưởng lợi từ cây đậu nành?’.

Ở Tây Nguyên, người dân hay trồng cây này khi thấy giá thị trường cao – sau đó chặt bỏ khi thấy giá xuống thấp. Vòng luẩn quẩn này lặp lại không ngừng! Trong khi người nông dân ĐBSCL thường trồng chuyên canh, cạnh tranh đất trồng không gay gắt.

Khi trồng đậu nành, người Tây Nguyên cũng thường ‘đánh bay nốt sần’ thứ tạo đạm cho đất của cây đậu nành; trong khi người ĐBSCL thường để cây đậu nành trên cánh đồng, có thời gian để xuống đất, để cây lúa có thể sử dụng hoàn toàn những dưỡng chất mà đậu nành để lại.

Cũng theo nghiên cứu, nếu nông dân ĐBSCL trồng tới 3 vụ lúa/1 năm, thì năng suất sẽ giảm xuống và chi phí sản xuất sẽ tăng lên. Trong tất cả, chỉ mỗi vụ đông xuân cho năng suất tốt nhất.

Trong khi chỉ sản xuất 2 vụ, thay vụ sớm xuân hè bằng đậu nành cho thấy: hiệu quả kinh tế của đậu nành bằng lúa, cây đậu nành còn rất tốt cho đất và cho vụ lúa sau đó. Hơn nữa, vụ sớm xuân hè tốt nhất cho đậu nành: bắt đầu xuống giống vào mùa mưa và thu hoạch lúc trời nắng.

Ở ĐBSCL, mỗi người nông dân thường có từ 5 công trở lên – không ngoa khi nói ‘cánh đồng thẳng cánh cò bay’, không có núi đồi nhấp nhô, rất thuận tiện để đầu tư máy móc để tưới tiêu hoặc thu hoạch. Trong khi, người nông dân ĐBSH thường sở hữu diện tích nhỏ, rất khó để áp dụng cơ giới hóa“, vị Kỹ sư nông nghiệp này phân tích.