“Cổ phiếu quốc dân” HPG xuống đáy 2 năm, cá nhân ngậm ngùi ôm lỗ, cá mập cũng đành mắc cạn

Nhắc đến “cổ phiếu quốc dân”, nhà đầu tư hẳn sẽ nghĩ ngay đến HPG của Hòa Phát với giao dịch đầy sôi động bất chấp thị trường chung có phần ảm đạm. Dù không còn “vô địch” về lượng cổ phiếu lưu hành và trôi nổi tự do (freefloat) nhưng HPG vẫn thường xuyên dẫn đầu sàn về thanh khoản. Trong 20 phiên gần nhất, cổ phiếu đầu ngành thép khớp lệnh trung bình 24,5 triệu đơn vị/phiên, xếp thứ 2 chỉ sau HAG tuy nhiên giá trị giao dịch bình quân phiên lên đến gần 500 tỷ, bỏ xa phần còn lại.

“Cổ phiếu quốc dân” HPG xuống đáy 2 năm, cá nhân ngậm ngùi ôm lỗ, cá mập cũng đành mắc cạn - Ảnh 1.

Với những lợi thế vượt trội và thanh khoản, không bất ngờ khi HPG lọt vào tầm ngắm của đủ các thành phần nhà đầu tư trên thị trường, từ cá nhân đến các tổ chức, từ công ty chứng khoán (CTCK) đến các quỹ đầu tư chuyên nghiệp hay thậm chí cả những doanh nghiệp “tay ngang”. Thế nhưng, đáng tiếc là cổ phiếu này gần như chỉ mang đến nỗi buồn trong suốt thời gian qua.

Nhiều CTCK nếm “trái đắng”

Trong số các CTCK, Chứng khoán Trí Việt (TVB) có lẽ là cái tên “ôm” nhiều cổ phiếu HPG nhất với giá gốc tại thời điểm 30/9 lên đến gần 200 tỷ đồng dưới dạng tài sản tài chính sẵn sàng bán (AFS). Đáng chú ý, TVB đang phải “gồng lỗ” với cổ phiếu quốc dân dù khoản đầu tư này hiện đã âm đến gần 91 tỷ đồng, tương đương 46%.

Trong bối cảnh thị trường chung không thuận lợi, các mảng nghiệp vụ chính như tự doanh, môi giới và cho vay đều hoạt động không hiệu quả. Trong quý 3, TVB lỗ ròng 6,2 tỷ đồng trong khi cùng kỳ vẫn lãi 38,7 tỷ đồng. Cần phải lưu ý rằng, các khoản lãi/lỗ tạm tính trong danh mục AFS chưa phản ánh vào kết quả kinh doanh và chỉ được ghi nhận khi CTCK bán hoặc chuyển sang FVTPL. Nếu khoản đầu tư này được ghi nhận, số lỗ của TVB có thể còn sâu hơn nhiều.

Cùng cảnh ngộ, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cũng lỗ hơn 30 tỷ đồng với cổ phiếu HPG, tương ứng 37,5% trên giá gốc gần 80 tỷ đồng. Không chỉ riêng với khoản đầu tư vào HPG, hoạt động tự doanh của VDSC nhìn chung không mấy hiệu quả. Các khoản đầu tư lớn trong danh mục của CTCK này đều đang lỗ hàng chục tỷ đồng, từ DBC, HSG đến các cổ phiếu ngân hàng như TCB, CTG, ACB.

Theo giải trình từ phía công ty, những diễn biến không thuận lợi của thị trường chứng khoán đã ảnh hưởng không tốt đến kết quả kinh doanh trong kỳ. Kết quả, VDSC lãi trước thuế đạt hơn 25 tỷ đồng trong quý 3, giảm gần 73%. Lợi nhuận sau thuế thu về hơn 24 tỷ đồng, cũng giảm tới 67% so với cùng kỳ năm ngoái.

“Anh cả” Chứng khoán SSI cũng đang có HPG trong danh mục tự doanh dù tỷ trọng không lớn với giá gốc 35,6 tỷ đồng. CTCK này cũng đang lỗ nhẹ 2,6 tỷ đồng cho khoản đầu tư vào cổ phiếu quốc dân. Chủ lực trong danh mục của SSI vẫn là cổ phiếu SGN với giá gốc 407 tỷ đồng và cũng đang lỗ gần 5 tỷ đồng.

Trong quý 3, hoạt động tự doanh của SSI cũng không thật sự khởi sắc khi lãi từ các khoản tài sản tài chính ghi nhận thông qua lãi lỗ (FVTPL) tăng 28% nhưng lãi từ các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn (HTM) lại giảm mạnh 62% so với cùng kỳ. Hoạt động môi giới và cho vay bị thu hẹp khiến lợi nhuận trước thuế quý 3 của CTCK này giảm đến 54% so với cùng kỳ, xuống mức 382 tỷ đồng.

Cá mập “mắc cạn”

Không chỉ các CTCK, hàng loạt quỹ đầu tư lớn trên thị trường cũng đều đang có HPG trong danh mục trong đó phải kể đến quỹ tỷ USD VEIL Dragon Capital . Mặc dù đã bán ra lượng lớn từ đầu năm nhưng HPG hiện vẫn nằm trong top các khoản đầu tư lớn nhất của quỹ ngoại này. Thời điểm 13/10, khoản đầu tư vào HPG chiếm 5,28% NAV của quỹ tương ứng giá trị ước tính lên đến hơn 85 triệu USD (~2.000 tỷ đồng).

Trong khi đó, HPG thậm chí còn là khoản đầu tư lớn thứ 2 trong danh mục của VOF VinaCapital với tỷ trọng 9,3% tính đến cuối tháng 9, chỉ xếp sau ACB (11,3%). Tính đến 30/9, VOF có quy mô NAV lên đến gần 1,1 tỷ USD tương ứng khoản đầu tư vào cổ phiếu quốc dân tại cùng thời điểm có giá trị xấp xỉ 100 triệu USD (~2.400 tỷ đồng).

Bên cạnh các quỹ ngoại, nhiều tổ chức trong nước cũng đang ôm lượng lớn cổ phiếu HPG, điển hình như Ballad Fund của SGI Capital . Trong tháng 9, quỹ đã mua thêm 496.000 cổ phiếu HPG và đưa khoản đầu tư này trở lại top đầu danh mục với tỷ trọng 12,1%. Như vậy, sau giai đoạn miệt mài bán bớt, Ballad Fund đã quyết định quay trở lại “bắt đáy” cổ phiếu quốc dân. Tuy nhiên, đáng tiếc là HPG lại vẫn tiếp tục giảm mạnh đến thủng đáy cũ và đang giao dịch quanh vùng giá thấp nhất 2 năm.

Ngoài các quỹ chủ động, các ETF cũng không thể thiếu HPG trong danh mục do đặc thù đầu tư thụ động theo một chỉ số nhất định. Với lợi thế cổ phiếu đầu ngành, quy mô vốn hóa lớn cùng thanh khoản dồi dào dễ dàng mua/bán với khối lượng lớn, HPG còn thường xuyên nằm trong các rổ chỉ số quan trọng như VN30-Index, FTSE Vietnam Index, MVIS Vietnam Index,…

“Tay ngang” cũng ôm lỗ

Sự phủ sóng của HPG lớn đến nỗi không chỉ các tổ chức đầu tư chuyên nghiệp mà ngay cả doanh nghiệp tay ngang mang tiền nhàn dỗi đi đầu tư chứng khoán cũng có cổ phiếu quốc dân trong danh mục. Cái tên nổi bật nhất phải kể Hóa An (DHA) – một doanh nghiệp khai thác khoáng sản nhưng đang đêm hàng chục tỷ đồng để mua hàng triệu cổ phiếu HPG.

Trong quý 3 vừa qua, DHA đã mua thêm 100.000 cổ phiếu HPG qua đó nâng sở hữu lên 2,64 triệu đơn vị (giá gốc 80,3 tỷ đồng) trong khi đầu năm mới chỉ nắm 300.000 cổ phiếu. Phần lớn lượng cổ phiếu HPG đang nắm giữ được DHA mua vào trong 2 quý đầu năm. Vì thế, công ty đã phải trích lập dự phòng hơn 20 tỷ đồng cho khoản đầu tư này và nhiều khả năng con số này sẽ còn lớn hơn nữa khi HPG vẫn miệt mài dò đáy.

Không chỉ các tổ chức, nhà đầu tư cá nhân cũng rất khó có lãi với HPG nếu không bắt đúng đáy chốt lời đủ nhanh. Bởi thực tế, cổ phiếu đầu ngành thép đã liên tục giảm mạnh từ đầu tháng 3 trong khi các nhịp hồi chỉ diễn ra ngắn ngủi, đáy sau lại thấp hơn đáy trước. Hiện HPG đang giao dịch quanh vùng giá 16.x, thấp nhất trong vòng 2 năm trở lại đây. Vốn hóa thị trường cũng theo đó “bốc hơi” gần 160.000 tỷ đồng so với đỉnh, xuống còn chưa đến 100.000 tỷ đồng.