Toshiba – Hãng điện tử 148 năm của Nhật Bản chốt bán mình với giá 15,3 tỷ USD?

Theo hãng tin Bloomberg, tập đoàn công nghệ điện tử Toshiba của Nhật Bản đã đồng ý thỏa thuận bán mình nhằm chấm dứt lịch sử hơn 140 năm đầy rắc rối.

Nguồn tin thân cận của Bloomberg cho hay Toshiba đã đồng ý vào hôm 23/3/2023 về giá mua đấu thầu khoảng 2 nghìn tỷ Yên, tương đương 15,3 tỷ USD từ hãng Japan Industrial Partners (JIP). Mức giá này cao hơn 9,6% so với giá cổ phiếu đóng cửa của Toshiba trong phiên 23/3.

Trong cuộc đua mua lại Toshiba, khoảng 20 tập đoàn Nhật Bản từ Orix Corp cho đến Chubu Electric Power đã bỏ giá đấu thầu.

Hãng tin Bloomberg nhận định nếu thông tin này được xác nhận thì đây có thể là dấu chấm hết cho quãng thời gian bê bối nhiều năm của tập đoàn công nghệ điện tử nổi tiếng Nhật Bản.

Lý do cho việc mất nhiều năm Toshiba mới đi đến thỏa thuận bán mình này là do đại diện chính phủ Nhật Bản muốn giữ những công nghệ nhạy cảm khỏi nước ngoài nhưng các nhà đầu tư, cổ đông quốc tế của hãng lại chỉ muốn gia tăng lợi nhuận, qua đó dẫn đến những mâu thuẫn về việc xác định người mua phù hợp.

Xin được nhắc lại, Toshiba là tập đoàn hiếm hoi ở Nhật Bản sở hữu mảng công nghệ điện hạt nhân, vốn cực kỳ nhạy cảm đến an ninh quốc gia.

Thảm họa tại nhà máy hạt nhân Fukushima Dai Ichi

Toshiba là hãng liên quan đến quyết định đóng cửa nhà máy hạt nhân Fukushima Dai Ichi sau trận động đất-sóng thần năm 2011. Chính vì điều này mà chính phủ Nhật Bản khó lòng chấp nhận chuyển giao tập đoàn này cho một hãng nước ngoài dù giá chào có cao đến mức nào đi chăng nữa.

Theo Bloomberg, một loạt tỷ phú như Paul Singer của Elliott management, Seth Fisher của Oasis Management đều có hứng thú với thương vụ này. Bên cạnh đó là vô số những quỹ tư nhân nước ngoài cũng chào mua như Bain Capital, CVC Partners hay KKR Co.

Nếu thương vụ trên hoàn thành thì đây sẽ là một trong những bản hợp đồng giá trị nhất Châu Á trong năm nay khi thị trường đang khá ảm đạm. Đây cũng sẽ là một trong những thương vụ mua lại lớn nhất tại Nhật Bản.

Bán mình cũng khó

Hãng tin Bloomberg nhận định hành trình bán mình của Toshiba không hề dễ dàng. Ngoài yếu tố nhạy cảm về công nghệ điện hạt nhân thì việc các ngân hàng dè dặt tham gia do lo ngại tình hình kinh tế vĩ mô cũng là một nguyên nhân khác.

Trong 8 năm qua, Toshiba đã trải qua hết thảm họa này đến thảm họa khác. Sau vụ sóng thần 2011 khiến nhà máy hạt nhân Fukushima Dai Ichi đóng cửa, tập đoàn tiếp tục hứng chịu vụ bê bối kế toán năm 2015, làm giả số liệu lợi nhuận và dẫn đến việc bị yêu cầu tái cấu trúc lại công ty.

Tiếp đó, việc cố gắng tiếp cận thị trường năng lượng hạt nhân ở Mỹ không thành công cũng dẫn đến khoản lỗ 6,3 tỷ USD, khiến Toshiba từng ở bên bờ vực bị hủy niêm yết cổ phiếu. Mọi chuyện tồi tệ đến mức hãng buộc phải bán mảng chip nhớ, vốn là phần kinh doanh béo bở và đã bị nhiều hãng nước ngoài tranh nhau mua lại.

Kể từ đó đến nay, số phận của Toshiba liên tục gây tranh cãi với vô số cuộc đấu đá nội bộ. Hội đồng cổ đông từng từ chối bản kế hoạch tách công ty này làm 2 để dễ bán.

Sau nhiều tranh cãi, cuối cùng Toshiba cũng thống nhất bán lại cho JIP, một công ty được thành lập vào năm 2002 tại Nhật Bản vởi Hidemi Moue. Doanh nghiệp này trên thực tế đã tham dự nhiều thương vụ mua lại nổi tiếng, ví dụ như thâu tóm mảng sản xuất máy tính cá nhân Vaio Corp từ tay Sony Group vào năm 2014.

*Nguồn: Bloomberg