Tại sao Sàn chứng khoán Tokyo lại chọn startup Việt POPS Worldwide để hỗ trợ IPO, chứ không phải ‘kỳ lân’ VNG hoặc Tiki?

Cũng theo bà Esther Nguyễn, sau khi tham gia vào “TSE Asia Startup Hub”, POPS Worldwide có rất nhiều việc phải làm. Ví dụ như mở rộng văn phòng, tuyển dụng thêm nhân sự, mở rộng mạng lưới đối tác…

“ Rất nhiều người đã nói với tôi là phải tuyển dụng thêm 1 nhân sự tài chính cao cấp người Nhật bởi hệ thống tài chính – thuế ở Nhật Bản không giống với Việt Nam hay khu vực Đông Nam Á. Và nếu không có một người am hiểu về các vấn đề tài chính ở thị trường Nhật Bản thì rất khó để hoạt động trơn tru – an toàn.

Một trong những bản sắc khác của POPS Worldwide chính là các nội dung do các KOLs/KOCs khắp Đông Nam Á sáng tạo; nhưng quy định về chất lượng – nội dung của các clip ở lĩnh vực này tại Nhật cũng rất khác biệt với Đông Nam Á. Nên chúng tôi cần thời gian tìm hiểu – nghiên cứu để gia giảm cho phù hợp. Đặc biệt, những nội dung liên quan đến trẻ em, thị trường Nhật sẽ có những quy định chi tiết – khắc khe hơn Đông Nam Á ”, bà Esther Nguyễn nêu cụ thể.

Với bà Esther Nguyễn, mở rộng thị trường ở Nhật Bản không phải là điều gì đó quá khó khăn, chỉ cần kiên trì và làm từng bước một. Quan trọng nữa, văn hóa – lối sống của người Nhật Bản rất khác khu vực Đông Nam Á, nên các startup Việt Nam cần phải tìm hiểu kỹ càng các quy định, điều kiện tài chính/kinh doanh hoặc thói quen tiêu dùng của thị trường này, rồi mới tính tới chuyện thâm nhập thị trường này.

Kế hoạch của POPS Worldwide là sẽ lên sàn TSE vào 2027.

VNG không có nhà đầu tư Nhật Bản, Tiki đang kinh doanh khó khăn

Trong vài năm gần đây, không phải POPS Worldwide mà VNG và Tiki mới là 2 startup Việt có khao khát lên sàn nhất.

Sau khi thành công lên sàn HOSE, VNG đã chọn phương thức SPAC nhằm đủ điều kiện IPO lên sàn chứng khoán Mỹ – cụ thể là NASDAQ trong năm 2024. Tuy nhiên, sau đó họ đã rút hồ sơ vì cho rằng ‘những năm này không phải là giai đoạn thuận lợi để IPO lên sàn NASDAQ’.

Phần Tiki, họ cũng có vài động thái cho thấy quyết tâm sẽ lên sàn chứng khoán Singapore hay Mỹ như đăng ký pháp nhân công ty tại Singapore, song trong năm 2024, sàn TMĐT này chưa thông báo về bất cứ hành động cụ thể nào thể hiện rằng mình đang theo đuổi giấc mơ này.

Nếu nhìn vào điều kiện cần và đủ để lên sàn TSE ở phần trước, thì không có gì quá nhạc nhiên khi VNG và Tiki không được chọn: ngoài việc không hoạt động ở thị trường Nhật, VNG và Tiki cũng thiếu nhiều điều kiện quan trọng khác.

Vào tháng 8/2023, VNG đã nộp hồ sơ lên Ủy ban giao dịch chứng khoán Mỹ (SEC) nhằm chuẩn bị cho IPO trên NASDAQ. Hồ sơn này cho thấy: cơ cấu cổ đông dự kiến sau IPO tại công ty kiểm soát VNG có sự xuất hiện một loạt tập đoàn lớn, trong đó có Tencent, Ant Group và GIC – quỹ đầu tư của Chính phủ Singapore. Tức là, trong các cổ đông lớn của VNG, không hề có bất cứ một nhà đầu tư nào đến từ Nhật Bản.

Trong khoảng 10 năm gần đây, VNG có mở rộng thị trường hoạt động ra nước ngoài như Đông Nam Á, Đài Loan, HongKong (Trung Quốc) và mua lại các startup trên khắp châu Á, nhưng không có gì liên quan đến Nhật Bản.

Ngược lại, Tiki có nhà đầu tư Nhật Bản. Trong giai đoạn đầu, Tiki nhận được sự hỗ trợ vốn từ Quỹ đầu tư CyberAgent Ventures Inc vào 2012. Năm 2013, Tập đoàn Sumitomo cũng quyết định đầu tư vào Tiki: Sumitomo nắm giữ khoảng 30% cổ phần trong Tiki và từ CyberAgent Ventures sẽ chỉ còn nắm giữ 15% thay vì 22% so với thời điểm đầu tư ban đầu.

Dù thế, các nhà đầu tư Nhật chỉ xuất hiện ở vòng Series A và B, còn từ Series C đến E đã không còn tham gia nữa. Vòng gọi vốn Series E của Tiki diễn ra trong năm 2021, được dẫn dắt bởi Tập đoàn bảo hiểm toàn cầu AIA. Ngoài ra, vòng gọi vốn này còn có sự góp mặt của các nhà đầu tư khác là: UBS AG (chi nhánh London), Mirae Asset-Naver châu Á và Taiwan Mobile Co.. Tổng cộng, Tiki đã huy động được 258 triệu USD.

Bên cạnh đó, mặc dù chỉ hoạt động duy nhất ở thị trường Việt Nam, song Tiki vẫn không giữ được vị trí dẫn đầu theo thời gian. Từ vị thế đầu ngành cùng Lazada nửa đầu thập kỷ 2010, Tiki đang ngày càng bị rớt về phía sau trước sự lấn át của Shopee, TikTok Shop và sắp tới là Temu.

Số liệu gần nhất của Metric cho thấy, nền tảng Shopee tiếp tục dẫn đầu thị trường TMĐT Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2024 với doanh thu 53.740 tỷ đồng, đạt 67,9% thị phần; TikTok Shop có 18.360 tỷ đồng, chiếm 23,2% thị phần; Lazada và Tiki lần lượt đạt 6.030 tỷ đồng (chiếm 7,6% thị phần) và 997,06 tỷ đồng (chiếm 1,3%).