Thủ tướng: Lưu vực sông Mekong đứng trước thách thức lớn

Tại cuộc gặp hẹp giữa lãnh đạo các nước thành viên Ủy hội sông Mekong (MRC), nhân Hội nghị cấp cao MRC lần thứ tư tại Vientiane, Lào ngày 5/4, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu những thách thức mà lưu vực sông Mekong đang đối mặt.

“Nhu cầu gia tăng tài nguyên phát triển kinh tế, xã hội của các quốc gia, cộng hưởng với tác động chưa từng có của biến đổi khí hậu tạo nên áp lực lớn với tài nguyên, môi trường sinh thái trong lưu vực”, Thủ tướng nói.

Là quốc gia nằm ở cuối nguồn sông Mekong, Việt Nam cảm nhận rõ nhất những tác động nặng nề đó, đặc biệt tại đồng bằng sông Cửu Long. Lượng phù sa tại khu vực này giảm rõ rệt, năm 2020 chỉ còn bằng 1/3 so với 15 năm trước.

Với tốc độ suy giảm hiện tại, ước tính đồng bằng sông Cửu Long chỉ còn dưới 5 triệu tấn phù sa mỗi năm vào 2040. Điều này đã ảnh hưởng trực tiếp tới sinh kế của hơn 20 triệu người dân sinh sống tại lưu vực, an ninh lương thực và an ninh nguồn nước của Việt Nam, theo Thủ tướng.

Lãnh đạo Việt Nam dẫn báo cáo của nhiều tổ chức nghiên cứu độc lập cho thấy đồng bằng sông Cửu Long là một trong những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trên thế giới về tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, như lũ lụt, hạn hán, xâm nhập mặn, sạt lở. Nếu không có các giải pháp kịp thời, đến cuối thế kỷ này, một nửa diện tích đồng bằng sông Cửu Long có thể chìm dưới mực nước biển.

“Mọi chính sách, hành động của Ủy hội và các nước thành viên cần lấy con người làm trung tâm với cách tiếp cận toàn dân, toàn diện, toàn lực để bảo vệ sinh kế bền vững, quyền và lợi ích hợp pháp của người dân”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nói.

Ông cũng muốn các nước trong tiểu vùng sông Mekong tăng hợp tác phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, như buôn lậu, tội phạm ma túy, buôn bán người, buôn bán tài nguyên thiên nhiên trái phép.

Thủ tướng kêu gọi các nước thành viên thúc đẩy kết nối vận tải, giao thương đường thủy trên sông mà không gây hại đến nguồn nước, môi trường sinh thái. “Việt Nam cam kết tạo mọi thuận lợi, đảm bảo kết nối giao thông thủy xuyên suốt giữa các quốc gia ven sông đúng như tinh thần của Hiệp định Mekong 1995”, ông khẳng định.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng cho rằng Ủy hội sông Mekong cần đổi mới quản lý, điều hành qua chuyển đổi số, áp dụng công nghệ. “Các nước cần đầu tư nâng cấp mạng lưới quan trắc, sớm xây dựng quy trình quản lý, vận hành các công trình thủy điện bậc thang trên dòng chính sông Mekong và chia sẻ số liệu”, ông đề nghị.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đang dự Hội nghị MRC lần thứ tư tại Vientiane. MRC là tổ chức liên chính phủ về đối thoại và hợp tác tại hạ lưu sông Mekong. Hội nghị cấp cao MRC được tổ chức từ năm 2010, theo cơ chế luân phiên 4 năm một lần tại các nước thành viên.

Tham dự hội nghị có lãnh đạo chính phủ 4 nước thành viên gồm Việt Nam, Campuchia, Lào và Thái Lan, cùng đại diện của hai nước đối thoại là Trung Quốc, Myanmar và 12 đối tác phát triển cũng như các tổ chức quốc tế, khu vực.

Hội nghị năm nay dự kiến thông qua Tuyên bố chung Vientiane, trong đó thống nhất chính sách và cách giải quyết thách thức mà các quốc gia lưu vực sông Mekong đang đối mặt.

Sông Mekong dài khoảng 4.350 km, bắt nguồn từ Trung Quốc và chảy qua Campuchia, Lào, Thái Lan, Myanmar và Việt Nam trước khi đổ ra Biển Đông. Đây được coi là một trong những huyết mạch của Đông Nam Á, bảo đảm cuộc sống cho gần 200 triệu người trong ngành nông nghiệp và thủy sản.