Bộ trưởng Tài chính kiên trì đề nghị giữ Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc.

Thảo luận dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) sáng 29/3, đại biểu Quốc hội còn băn khoăn có nên giữ quy định tiếp tục trích nộp Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm hay không, dù Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc vẫn kiên trì quan điểm nên giữ.

Về tổng thể, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, so với dự thảo Luật Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 2, dự thảo Luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý gồm 7 chương và 154 điều (giảm 1 chương và 3 điều).

Trong đó có 39 điều sửa đổi nội dung, 70 điều chỉnh sửa câu chữ, bổ sung về kỹ thuật, bổ sung 7 điều, bãi bỏ một số quy định tại 9 điều và giữ nguyên 38 điều.

Tại thời điểm này, nhiều vấn đề đã được thống nhất tiếp thu, chỉnh lý. Như, bổ sung quy định về hợp đồng bảo hiểm vô hiệu theo quy định của Bộ luật Dân sự; sửa đổi quy định về quyền lợi có thể được bảo hiểm; hậu quả pháp lý của việc đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng bảo hiểm.

Để tạo thuận lợi, minh bạch cho nhà đầu tư và doanh nghiệp, dự thảo Luật đã chỉnh sửa theo hướng giấy phép thành lập và hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm đồng thời là giấy đăng ký doanh nghiệp (như quy định hiện hành); đồng thời bổ sung khoản 2 Điều 71 quy định trách nhiệm của Bộ Tài chính trong việc thông báo cho cơ quan đăng ký kinh doanh cập nhật vào Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.

Báo cáo của Ủy ban Kinh tế cũng tách riêng một vấn đề còn có ý kiến khác nhau. Đó là một số ý kiến đề nghị không nên tiếp tục trích nộp Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm quy định tại Điều 111 của dự thảo Luật. Ý kiến khác cho rằng, nên có quy định về trích lập Quỹ này, nhưng cần đánh giá nguồn hình thành quỹ.

Thường trực Ủy ban Kinh tế thông tin, Chính phủ cho rằng, trước đây, khi áp dụng mô hình vốn tối thiểu (mức vốn cố định, không gắn quy mô kinh doanh và rủi ro của doanh nghiệp bảo hiểm) và Nhà nước chỉ can thiệp sau khi doanh nghiệp bảo hiểm có vấn đề (mất khả năng thanh toán), cần thiết phải có cơ chế bổ sung để bảo vệ người tham gia bảo hiểm khi doanh nghiệp bảo hiểm mất khả năng thanh toán, phá sản. Do đó, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm (Luật số 61/2010/QH12) đã có quy định đóng góp thành lập Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm.

Tuy nhiên, sau gần 12 năm trích nộp, Quỹ này chưa phải sử dụng và ít có khả năng phải sử dụng. Bên cạnh đó, dự thảo Luật đã chuyển từ phương thức can thiệp sau (khi doanh nghiệp bảo hiểm đã mất khả năng thanh toán) sang phương thức can thiệp sớm và kết hợp mô hình quản lý trên cơ sở rủi ro, do đó đã nâng cao tính chủ động của doanh nghiệp trong quản trị doanh nghiệp và kiểm soát tài chính, tăng cường yêu cầu đối với doanh nghiệp, doanh nghiệp phải thực hiện các biện pháp can thiệp sớm.

Theo Thường trực Ủy ban Kinh tế, Luật Kinh doanh bảo hiểm hiện hành và dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm có quy định về Quỹ dự trữ bắt buộc và Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm. Mục đích thiết lập của 2 quỹ này đều hướng tới bảo đảm trách nhiệm của doanh nghiệp bảo hiểm khi mất khả năng thanh toán, góp phần bảo vệ người tham gia bảo hiểm.

Cùng với những lý do nêu trên, việc duy trì đồng thời cả 2 quỹ là không cần thiết, tạo gánh nặng cho cả doanh nghiệp bảo hiểm và người tham gia bảo hiểm vì số tiền trích nộp quỹ được tính theo tỷ lệ phần trăm của phí bảo hiểm do bên mua bảo hiểm đóng theo hợp đồng bảo hiểm.

Vì vậy, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị dừng trích nộp Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm, đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết về quản lý và sử dụng số dư Quỹ, bảo đảm việc xử lý số dư của Quỹ đúng mục đích ban đầu khi thành lập Quỹ.

Tại phiên họp thứ 9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (ngày 22/3/2022), đa số ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí dừng trích nộp Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm, tuy nhiên Bộ Tài chính đề xuất tiếp tục duy trì Quỹ, ông Thanh cho biết.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội sau đó đề nghị Chính phủ có ý kiến bằng văn bản về vấn đề này và gửi lại Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 1/4/2022.

Tham gia thảo luận, đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) bày tỏ đồng tình với phân tích của Ủy ban Kinh tế là không cần duy trì cả 2 quỹ, nên đề nghị không nên tiếp tục quy định về Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm tại dự thảo.

Nên dừng Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm để giảm gánh nặng cho cả doanh nghiệp bảo hiểm và người tham gia bảo hiểm, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) thống nhất quan điểm của cơ quan thẩm tra.

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) cho rằng, nếu đề nghị giữ Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm, cơ quan soạn thảo cần báo cáo, giải trình rõ hơn về hoạt động của Quỹ và khi chuyển sang phương thức can thiệp sau (khi doanh nghiệp bảo hiểm đã mất khả năng thanh toán) sang phương thức can thiệp sớm và kết hợp mô hình quản lý trên cơ sở rủi ro thì Quỹ này sẽ thế nào.

Đại biểu Thành cũng cho rằng, nếu trích nộp quỹ mà cứ tính vào phần của người tham gia bảo hiểm là chưa phù hợp, nên chăng trích từ thuế của cơ quan kinh doanh bảo hiểm.

Giải trình ý kiến đại biểu, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói nếu Quốc hội quyết định bỏ Quỹ thì phải bỏ, nhưng duy trì thì sẽ tạo sự chủ động hơn cho nhà nước can thiệp khi doanh nghiệp bảo hiểm phá sản.

Hiện nay, Quỹ này còn hơn 1.000 tỷ đồng, do Bộ Tài chính quản lý, ông Phớc cho biết.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhắc lại đề nghị trước 1/4 Chính phủ cần có ý kiến về quỹ này để tiếp tục hoàn thiện dự thảo luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ ba (khai mạc tháng 5/2022).