Chuyến thăm của Thủ tướng giúp nâng tầm quan hệ Việt – Mỹ

Thủ tướng Phạm Minh Chính hôm nay đến Washington dự Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN – Mỹ theo lời mời của Tổng thống Joe Biden. Trong chuyến đi này, Thủ tướng cũng sẽ thăm và làm việc với lãnh đạo Liên Hợp Quốc tại New York, gặp gỡ một số đối tác, nhà đầu tư Mỹ tại Việt Nam và trò chuyện với kiều bào.

Các chuyên gia nhận định chuyến công tác tại Mỹ của Thủ tướng Phạm Minh Chính mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng với quan hệ song phương, trong bối cảnh tình hình quốc tế có nhiều diễn biến phức tạp.

“Chuyến thăm và làm việc của Thủ tướng Phạm Minh Chính là tín hiệu tốt cho thấy tính liên tục trong quan hệ cấp cao giữa hai nước”, Hunter Marston, nghiên cứu viên tiến sĩ ngành quan hệ quốc tế tại Trường Các vấn đề Thái Bình Dương Coral Bell thuộc Đại học Quốc gia Australia, nói với VnExpress.

Chuyến thăm đồng thời tái khẳng định tầm quan trọng của mối quan hệ song phương trong chính sách đối ngoại của hai nước, tạo cơ hội tăng cường hiểu biết lẫn nhau và thúc đẩy những liên kết đa phương mà Mỹ lẫn Việt Nam cùng tham gia.

“Tổng thống Biden và Thủ tướng Phạm Minh Chính đều nhậm chức từ giai đoạn đầu năm 2021. Chuyến công tác sẽ tạo cơ hội để hai lãnh đạo hiểu nhau trực tiếp”, Carl Thayer, giáo sư danh dự tại Đại học New South Wales của Australia, nhận định.

Tăng cường hiểu biết lẫn nhau là nhu cầu quan trọng trong phát triển quan hệ Việt – Mỹ, theo chuyên gia quan hệ quốc tế Nguyễn Thành Trung, giảng viên Đại học Fulbright Việt Nam.

Ông đánh giá Việt Nam và Mỹ chia sẻ nhiều lợi ích ở khu vực như hòa bình, ổn định, phát triển thịnh vượng, nhưng vẫn còn những khác biệt mà hai nước cần cùng nhau vượt qua, điển hình là lập trường về thâm hụt thương mại.

“Để giải quyết được những vấn đề này, hai nước cần tạo dựng được niềm tin lẫn nhau để đảm bảo một tầm nhìn chung về tương lai mối quan hệ”, ông Trung chia sẻ.

Nỗ lực tăng cường hiểu biết và niềm tin được thể hiện khi Thủ tướng Phạm Minh Chính trong khuôn khổ chuyến thăm đã nhận lời phát biểu và trao đổi với giới học giả tại Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế (CSIS), một trong những tổ chức tư vấn chính sách đối ngoại hàng đầu tại Mỹ, về chính sách đối ngoại của Việt Nam.

Theo ông Trung, hoạt động này thể hiện sự tự tin của Thủ tướng và cho thấy tương tác hai nước không chỉ giới hạn giữa các lãnh đạo, mà còn bao gồm trao đổi với giới tư vấn chính sách Mỹ. Sự kiện còn cho thấy Việt Nam đang nhìn nhận về chính sách đối ngoại Mỹ đa chiều hơn, nhận biết rõ nơi nào có thể tạo nên tác động lên giới hoạch định chính sách đối ngoại Mỹ.

“Bài phát biểu tại CSIS thể hiện tương tác giữa chính phủ Việt Nam với giới học giả Mỹ, giúp phía Mỹ hiểu hơn về những chính sách Việt Nam hiện nay và chứng tỏ sự minh bạch của chính sách đối ngoại Việt Nam”, ông đánh giá.

Học giả Carl Thayer lưu ý trong chính sách đối ngoại, Mỹ và Việt Nam chia sẻ cách nhìn giống nhau về vai trò của ASEAN và Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN – Mỹ có thể là cơ hội tái khẳng định với Washington rằng nước Mỹ vẫn có nhiều lợi ích ở khu vực.

“Việt Nam đang giữ vai trò mang tính xây dựng và chủ động trong củng cố ASEAN, được thể hiện trong thời gian giữ ghế Chủ tịch luân phiên của ASEAN”, ông Thayer nói. “Việt – Mỹ có góc nhìn tương tự nhau trong ủng hộ mạnh mẽ chủ nghĩa đa phương và thiết chế ASEAN”.

Theo ông Trung, chuyến thăm, làm việc tại Mỹ của Thủ tướng Phạm Minh Chính còn giúp thắt chặt hơn quan hệ hai nước. Hai quan chức cấp cao trong chính quyền Tổng thống Biden, gồm Phó tổng thống Kamala Harris và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin, đã tới thăm Việt Nam và bày tỏ mong muốn nâng cấp quan hệ song phương.

Quan hệ Việt – Mỹ được bình thường hóa từ năm 1995, tiếp tục phát triển và đạt nhiều thành tựu trong những năm qua. Hai nước xác lập quan hệ đối tác toàn diện năm 2013 và Mỹ tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí với Việt Nam năm 2016.

Cả hai văn bản Hướng dẫn Chiến lược An ninh Quốc gia Tạm thời và Chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của chính quyền Tổng thống Biden đều coi Việt Nam là đối tác tiềm năng cho hợp tác trên nhiều lĩnh vực.

Chuyên gia Marston đánh giá Việt Nam là đối tác an ninh quan trọng của Mỹ và mối quan hệ đó đã phát triển liên tục trong những năm qua, xuyên suốt từ thời tổng thống Barack Obama, Donald Trump và giờ đến chính quyền của Tổng thống Biden.

Lực lượng tuần duyên Mỹ đã chuyển giao hai tàu tuần tra lớp Hamilton cho Cảnh sát biển Việt Nam và có thể chuyển giao tàu thứ ba trong thời gian tới, đồng thời tăng cường chia sẻ khả năng nhận thức hàng hải, tham gia tập huấn đa phương lực lượng chấp pháp trên biển giữa Mỹ và các nước Đông Nam Á (SEACAT) bắt đầu từ năm 2019.

Việt Nam cũng đang giữ vai trò quan trọng trong hợp tác an ninh giữa ASEAN với các đối tác ngoài khu vực như Mỹ và Nhật Bản, góp phần tạo nên khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở.

“Đó là những tín hiệu tích cực cho quá trình xây dựng niềm tin giữa Việt Nam và Mỹ. Điều này đặc biệt quan trọng nếu nhìn lại lịch sử mối quan hệ giữa hai nước, từ cựu thù giờ đây đã trở thành bạn bè, đối tác. Mối quan hệ song phương đã tiến rất xa”, Martson chia sẻ.

Trả lời phỏng vấn cuối năm ngoái, ông Phạm Quang Vinh, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Mỹ, lưu ý kinh tế thương mại tiếp tục là một trong những trụ cột cực kỳ quan trọng trong quan hệ Việt – Mỹ.

Điều này được minh chứng khi thương mại song phương tăng trưởng mạnh với tổng kim ngạch năm 2021 đạt hơn 111,56 tỷ USD, lần đầu vượt mốc 100 tỷ USD, bất chấp những khó khăn của đại dịch Covid-19, theo Bộ Ngoại giao.

Mỹ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu năm 2021 đạt 91,5 tỷ USD, tăng hơn 24% so với cùng kỳ 2020, trong khi Việt Nam cũng trở thành đối tác thương mại lớn thứ chín của Mỹ. Đến tháng 3, đầu tư trực tiếp của Mỹ tại Việt Nam đạt 10,3 tỷ USD, đứng thứ 11 trên 141 nước và vùng lãnh thổ có FDI tại Việt Nam.

“Quan hệ hai nước đến nay đã mang cả tầm toàn diện lẫn chiến lược. Hai bên đã có những khuôn khổ hợp tác tạo ra ổn định lâu dài. Việt Nam và Mỹ cũng có những nguyên tắc chỉ đạo quan hệ đặc biệt, trong đó không chỉ tôn trọng độc lập chủ quyền và bình đẳng cùng có lợi, mà còn có nguyên tắc tôn trọng thể chế chính trị của nhau”, ông Vinh đánh giá. “Nâng tầm và tiếp tục làm sâu sắc, mở rộng quan hệ giữa hai bên là nhu cầu thực tế và khách quan, phù hợp với lợi ích của cả Việt Nam và Mỹ”.