Dân Ukraine chật vật trong cơn khát nhiên liệu

Hình ảnh dòng người xếp hàng dài tại các trạm xăng ngày càng phổ biến khắp Ukraine, từ những thành phố lớn đến các ngôi làng nhỏ. Nhiều trạm xăng đã đóng cửa vì không còn nhiên liệu để bán.

Trong bối cảnh nguồn cung trở nên khan hiếm và chính phủ ban hành quy định về lượng xăng tối đa một người được phép mua, lòng kiên nhẫn là thứ duy nhất lúc này có thể giúp các tài xế Ukraine đổ đầy bình xăng.

Irina Yusuchuk, 35 tuổi, đã xếp hàng đợi suốt hai giờ để đổ xăng cho chiếc Mercedes tại một trạm xăng gần cơ quan cô ở ngoại ô thành phố Lviv. “Rất khó tìm trạm xăng này. Tôi thực sự sốc”, cô nói.

Tình trạng thiếu hụt nhiên liệu đang ngày càng trở nên trầm trọng hơn ở Ukraine, khi giao tranh phần lớn đã chuyển sang vùng Donbass ở phía đông và cuộc sống bắt đầu trở lại bình thường ở miền trung và miền tây đất nước.

Các cuộc không kích của Nga vào một số kho nhiên liệu và nhà máy lọc dầu duy nhất đang hoạt động thành phố miền trung Kremenchuk đã làm trầm trọng thêm tình trạng hoạt động kém hiệu quả và dễ tổn thương của ngành dầu khí Ukraine.

“Ukraine phụ thuộc vào các sản phẩm xăng dầu nhập khẩu nhiều hơn là khí đốt”, Edward C. Chow, chuyên gia về an ninh năng lượng tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) có trụ sở tại Washington, Mỹ, cho biết.

Sau khi tuyên bố độc lập năm 1991, Ukraine kế thừa từ Liên Xô khoảng 6 nhà máy lọc dầu có khả năng hoạt động đầy đủ. Nhưng trong 30 năm qua, do thị trường năng lượng hoạt động kém hiệu quả, trong đó một phần nguyên nhân đến từ tình trạng tham nhũng, hầu hết nhà máy lọc dầu này đều đã phá sản, ngoại trừ một cơ sở ở Kremenchuk, thành phố bên bờ sông Dnieper, Chow cho biết.

Ông ước tính Ukraine chỉ lọc được khoảng 30% lượng xăng dầu sử dụng cho nhu cầu trong nước và phải nhập khẩu phần còn lại.

Khi biển Azov bị phong tỏa và cảng Odessa bị oanh kích liên tục, lựa chọn duy nhất của Ukraine hiện nay là vận chuyển xăng dầu bằng đường bộ và xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết dọc theo các tuyến đường vận chuyển nhiên liệu đó.

“Tôi cho rằng Ukraine đang gặp rất nhiều khó khăn với vấn đề hậu cần”, Chow nói. “Trong lúc đó, lực lượng Nga vẫn không ngừng không kích các kho chứa nhiên liệu của họ”.

Bộ Kinh tế Ukraine cho rằng các cuộc không kích của Nga là nguyên nhân của tình trạng thiếu hụt xăng dầu, song thừa nhận tình trạng người dân hoảng loạn mua nhiên liệu tích trữ cũng góp phần gây ra cảnh khan hiếm.

“Tất nhiên, chúng tôi hiểu rằng người Ukraine đang cố gắng đổ đầy bình nhiên liệu vì cảm nhận rằng tình trạng thiếu hụt tạm thời này đang gia tăng và điều đó thực sự tạo ra áp lực lớn”, Phó thủ tướng Yulia Svyrydenko cho hay, thêm rằng các công ty xăng dầu Ukraine đang thiết lập những tuyến cung cấp mới từ Ba Lan và Romania để giảm bớt tình trạng khan hiếm.

Tại một trạm xăng ở ngoại ô Lviv, Grigoriy, tài xế xe tải 56 tuổi, nhích từng mét chiếc xe đầu kéo của ông tới trạm bơm, sau khi nhân viên thông báo nguồn cung sắp cạn. Ông mua 100 lít dầu, đúng bằng hạn mức mà giới chức quy định, cho chiếc xe khổng lồ của mình. Tuy nhiên, Grigoriy sợ rằng số dầu này không đủ để đưa ông về nhà. Phía sau ông, khoảng 40 chiếc xe khác đang chờ.

Grigoriy cho hay ông từng chứng kiến một cuộc tấn công của Nga vào một kho nhiên liệu đã góp phần gây ra tình trạng thiếu xăng dầu hồi đầu tháng ba ở thành phố Zhytomyr. Những cột khói đen cuồn cuộn bốc lên trời khiến ông không khỏi sợ hãi, Grigoriy chia sẻ.

Giờ đây, mỗi khi rời khỏi một trạm xăng, Grigoriy lại tìm kiếm thông tin về trạm kế tiếp hay lùng sục mua những tấm thẻ nhiên liệu do các công ty xăng dầu phát hành, cho phép khách hàng mua trước nhiên liệu với mức giá định sẵn.

Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine, những tấm thẻ này được sử dụng để giới hạn lượng nhiên liệu mà người sở hữu được mua tại bất kỳ trạm xăng dầu nào mỗi ngày. Một số chuỗi trạm xăng cho biết họ chỉ cung cấp chúng cho các doanh nghiệp nhỏ hoặc khách hàng đặc biệt.

Chuỗi kinh doanh xăng dầu WOG cho phép khách dùng thẻ nhiên liệu có thể mua 40 lít xăng mỗi ngày, trong khi những người sử dụng ứng dụng bình thường chỉ được mua tối đa 10 lít. Mỗi công ty xăng dầu áp dụng chính sách khác nhau và rất khó theo dõi tất cả, Grigoriy cho biết.

“Tôi đã lái xe tải từ năm 18 tuổi, tôi còn có thể làm việc gì khác nữa cơ chứ?”, ông nói. “Cuộc sống của tôi ở trên những bánh xe”.

Tại vùng Donbass, Ivan, 48 tuổi, cho biết xe ông có lần gần cạn sạch xăng vì các cuộc pháo kích của Nga khiến ông phải đi đường vòng xa thêm 100 km. Ông chỉ còn đủ nhiên liệu để đi thêm 20 km. Khi còi cảnh báo không kích vang lên, các trạm xăng đều đóng cửa, khiến Ivan không còn cách nào khác là ngủ trong xe cho đến khi các điểm bán mở trở lại.

“Chúng tôi thường xuyên phải qua đêm trong ôtô”, ông nói.

Taras Myts, tài xế taxi 26 tuổi ở Lviv, cho hay anh đã phải nghỉ hai ngày vì hết xăng. Sử dụng một ứng dụng tìm kiếm trạm xăng, Myts đã đi qua hai điểm với tấm biển báo “hết nhiên liệu” trước khi may mắn tìm được một trạm xăng gần trung tâm thành phố.

Myts cho rằng tình hình có thể còn trở nên tồi tệ hơn nữa. Anh biết rằng tình trạng thiếu nhiên liệu đang ngày càng trầm trọng ở miền trung và miền tây Ukraine, nơi các cuộc không kích diễn ra với tần suất dày đặc hơn những ngày qua.

Dù tên lửa hành trình Nga tuần trước phá hủy một phần hạ tầng điện, nước, chính quyền Lviv vẫn bật đài phun nước đối diện nhà hát opera của thành phố, các quán cà phê đã tấp nập hơn, người dân tranh thủ thời tiết dễ chịu để đi dạo ở tuyến phố trung tâm, mua sắm tại một khu hội chợ và trượt ván xung quanh tượng đài đại thi hào Ukraine Taras Shevchenko.

Tài xế Myts vui mừng vì cảm giác bình thường đã quay trở lại với Lviv, dù tâm lý cảnh giác, thận trọng vẫn còn. “Trong những ngày chiến sự đầu tiên, mọi người rất hoảng loạn”, anh nói. “Gần đây, mọi việc dễ dàng hơn một chút, vì tất cả đều đã quen sống chung với nó”.