EU chia rẽ trong kế hoạch cấm vận dầu Nga

Giới chức Liên minh châu Âu (EU) hôm 3/5 trình dự thảo kế hoạch cho các nước thành viên về gói trừng phạt mới nhằm vào Nga vì chiến dịch quân sự ở Ukraine, gồm lệnh cấm vận dầu thô. Dự thảo được đưa ra vào đêm muộn do lập trường bất nhất của các quốc gia thành viên.

Một số quan chức EU và các nhà ngoại giao châu Âu tại Brussels nói rằng có sự chia rẽ trong kế hoạch. Theo đề xuất, EU sẽ cấm nhập khẩu dầu Nga theo giai đoạn 6-8 tháng, trong khi Hungary và Slovakia được phép kéo dài thêm vài tháng.

Tuy nhiên Slovakia, quốc gia giống Hungary, gần như phụ thuộc 100% nguồn dầu thô của Nga qua đường ống Druzb, cho biết họ sẽ cần vài năm. Nhà máy lọc dầu của Slovakia được thiết kế để hoạt động với dầu Nga và sẽ cần được đại tu hoặc thay thế toàn diện để xử lý dầu nhập từ nơi khác, một quá trình tốn kém và kéo dài.

Các quan chức giấu tên tham gia cuộc đàm phán căng thẳng về mặt pháp lý và ngoại giao cho biết Bulgaria và Cộng hòa Czech cũng có thể tìm cách không tham gia gói biện pháp trừng phạt này.

Một nhà ngoại giao châu Âu cảnh báo việc cấp miễn trừ cho một hoặc hai quốc gia phụ thuộc nhiều vào dầu Nga có thể gây hiệu ứng domino, khiến các nước khác cũng muốn được miễn trừ và do đó làm suy yếu lệnh cấm vận.

Các đại sứ từ 27 quốc gia EU sẽ họp hôm nay để xem xét sơ bộ kế hoạch. Gói trừng phạt cần được sự đồng thuận của toàn bộ quốc gia thành viên trước khi có hiệu lực. Ủy ban châu Âu không có kế hoạch công bố dự thảo trước công chúng trước khi chủ tịch ủy ban Ursula von der Leyen phát biểu trước Nghị viện châu Âu trong hôm nay.

Nếu được thông qua, đây sẽ là gói trừng phạt thứ sáu của EU nhằm vào Nga từ khi Moskva mở chiến dịch quân sự ở Ukraine hồi cuối tháng 2. Ukraine cho rằng xuất khẩu năng lượng của Nga sang châu Âu đến nay phần lớn vẫn được miễn các lệnh trừng phạt quốc tế và đây là nguồn tiền chính hỗ trợ chiến dịch quân sự của Moskva.

Theo ông Josef Borrell, cao ủy về chính sách đối ngoại và an ninh của EU, gói trừng phạt mới cũng sẽ khiến thêm nhiều ngân hàng Nga bị đẩy ra khỏi mạng lưới thanh toán quốc tế SWIFT. Trước đó, EU cùng đồng minh đã cấm 7 ngân hàng Nga dùng SWIFT để nhận hoặc chuyển khoản quốc tế.

Nỗ lực của châu Âu nhằm loại bỏ dầu mỏ Nga được cho là sẽ dễ hơn việc giảm phụ thuộc vào khí đốt tự nhiên Nga. Moskva đã yêu cầu các khách hàng châu Âu trả tiền mua khí đốt bằng đồng rouble, điều mà EU kiên quyết từ chối. Moksva tuần trước đã cắt nguồn cung khí đốt cho Ba Lan và Bulgaria.

EU nhập khẩu 3-3,5 triệu thùng dầu Nga mỗi ngày, với khoản thanh toán khoảng 400 triệu USD/ngày. Nguồn cung Nga chiếm khoảng 27% lượng dầu nhập khẩu của cả khối. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, doanh thu từ dầu và khí đốt chiếm 45% ngân sách liên bang của Nga vào năm 2021.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen đánh giá lệnh cấm vận dầu mỏ Nga của châu Âu sẽ đẩy giá dầu quốc tế tăng cao, gây tổn hại nền kinh tế toàn cầu đang mong manh và “gây rất ít ảnh hưởng” đến Nga. Bà Yellen gợi ý châu Âu có thể tiếp tục mua dầu và hạn chế Nga tiếp cận các khoản thanh toán.