Cục diện chiến trường Ukraine sau khi Severodonetsk thất thủ

“Thành phố hiện đã hoàn toàn do lực lượng Nga kiểm soát”, Thị trưởng Severodonetsk Oleksandr Stryuk ngày 25/6 thông báo trên truyền hình quốc gia Ukraine, thêm rằng quân đội Nga đã bổ nhiệm một sĩ quan quân quản để thiết lập trật tự ở Severodonetsk sau nhiều tuần giao tranh dữ dội.

Severodonetsk thất thủ sau khi phần lớn lực lượng Ukraine ngày 24/6 rút khỏi thành phố. Tỉnh trưởng Lugansk Serhiy Gaidai cho hay việc cố thủ ở Severodonetsk không còn nhiều ý nghĩa khi phần lớn nhà cửa trong thành phố đã bị phá hủy, khiến binh sĩ phòng thủ không còn chỗ ẩn nấp và dễ hứng chịu thương vong cao.

Ihor Romanenko, cựu phó tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Ukraine, cho rằng rút quân là quyết định đúng đắn sau khi gần như mọi vị trí phòng thủ của quân đội Ukraine đã bị phá hủy. Tuy nhiên, ông cho rằng việc để mất thành phố này không thực sự gây ra tác động đáng kể đối với cục diện chiến trường.

“Đó chỉ là một tổn thất nhỏ, chúng tôi vẫn còn Lysychansk (thị trấn lân cận hiện do Ukraine kiểm soát) và Severodonetsk đã hoàn thành sứ mệnh của nó”, ông nói thêm.

Điện Kremlin tập trung vào mục tiêu kiểm soát Severodonetsk vì nơi này là một trong số ít thành phố vẫn thuộc về chính quyền Ukraine ở tỉnh Lugansk, miền đông đất nước.

Lugansk là một trong những vùng đất nhỏ nhất và nghèo nhất Ukraine, nơi đã chứng kiến các cuộc giao tranh giữa quân đội chính phủ và lực lượng ly khai thân Nga từ năm 2014.

“Thành phố có ý nghĩa địa chính trị với Nga, nằm ở vị trí trung tâm của khu vực phe ly khai thân Moskva chưa thể kiểm soát. Nhưng chúng tôi sẽ chấp nhận điều đó, chúng tôi quan tâm nhiều hơn đến khía cạnh quân sự”, Romanenko cho hay.

Một chiến thắng ở Lugansk có ý nghĩa quan trọng về mặt biểu tượng với Nga đến mức Moskva đã ra lệnh điều động quân từ các khu vực đã kiểm soát hoặc kiểm soát một phần ở Kherson và Zaporizhzhia đến đây nhằm gia tăng sức ép, ông nhận xét.

Severodonetsk nằm bên sông Siversky Donets, nơi quân đội Nga đã nhiều lần cố gắng vượt qua nhưng không thành công. Một lý do khiến Ukraine thất thủ tại đây là bởi ưu thế về pháo binh của Nga.

Một số chuyên gia phương Tây cũng có cùng quan điểm với Romanenko.

“Việc mất Severodonetsk là một tổn thất đối với Ukraine với ý nghĩa là bất kỳ phần lãnh thổ nào bị mất đều là tổn thất, nhưng giành được Severodonetsk không phải là một chiến thắng quyết định đối với Nga”, Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở ở Mỹ đánh giá.

“Ukraine cũng đã gây tổn thất đáng kể cho lực lượng Nga trước khi rút lui”, Pavel Luzin, chuyên gia về Nga tại viện nghiên cứu Jamestown, trụ sở ở Washington, Mỹ, nhận xét.

Mặt khác, hậu quả kinh tế trước mắt của việc để mất toàn bộ Lugansk là không đáng kể đối với Ukraine.

Vùng lõi công nghiệp của Lugansk với hàng chục nhà máy, trạm điện và mỏ than đã do phe ly khai kiểm soát kể từ năm 2014, trong khi khu vực do Kiev kiểm soát chủ yếu là đất nông nghiệp.

“Hệ lụy về kinh tế là rất nhỏ”, nhà phân tích Aleksey Kushch ở Kiev cho biết.

Theo ông, việc mất Mariupol, từng là thủ đô hành chính của khu vực Donetsk do Ukraine kiểm soát, có hậu quả lớn hơn nhiều vì thành phố này có một cảng biển quan trọng và sở hữu hai nhà máy thép khổng lồ, chiếm một phần đáng kể sản lượng thép của Ukraine.

Theo CNN, giao tranh giờ đây sẽ tập trung ở Lysychansk, thành phố cuối cùng ở Lugansk mà lực lượng Ukraine còn kiểm soát. Đã có những dấu hiệu cho thấy Nga vẫn sẽ sử dụng chiến thuật tương tự như ở Severodonetsk là oanh kích tối đa để làm tiêu hao lực lượng Ukraine, triển khai pháo binh, máy bay, các hệ thống tên lửa phóng loạt và thậm chí cả tên lửa đạn đạo tầm ngắn.

Lực lượng Ukraine phòng thủ ở Lysychansk gần đây gặp không ít khó khăn. Quân đội Nga đã tiến vào một số ngôi làng ở phía nam thành phố, dù cũng chịu tổn thất từ hỏa lực pháo binh Ukraine. Kiev cho biết một số nhóm tác chiến cấp tiểu đoàn của Moskva đang được củng cố hoặc rút lui chiến thuật để khôi phục khả năng chiến đấu.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh của Mỹ cho rằng khả năng Nga đột phá từ phía nam đồng nghĩa họ “có thể đe dọa Lysychansk trong những ngày tới và tránh được một chiến dịch vượt sông Siversky Donets vốn đầy thách thức”.

Nếu các lực lượng Nga kiểm soát được Lysychansk, và cùng với đó là cả tỉnh Lugansk, họ có thể tạo bàn đạp quan trọng để tập trung nhiều quân hơn tấn công Donetsk.

Giai đoạn đầu chiến dịch, quân đội Nga đã thất bại trong nỗ lực kiểm soát Kiev và miền bắc Ukraine. Họ rút lui hồi đầu tháng 4 và Điện Kremlin nói rằng Nga sẽ tập trung vào mục tiêu kiểm soát khu vực Donbass gồm tỉnh Lugansk và Donetsk.

Nhưng ít nhất 2/5 diện tích Donetsk, một tỉnh lớn hơn và đông dân hơn so với Lugansk, vẫn do lực lượng Ukraine kiểm soát. Họ đã xây dựng các hệ thống phòng ngự vững chắc ở đây kể từ khi phe ly khai kiểm soát 1/3 Donetsk vào năm 2014. Vì vậy, giành chiến thắng ở Donetsk sẽ là mục tiêu khó khăn hơn rất nhiều đối với Moskva.

Chưa rõ liệu những tổn thất với lực lượng Nga trong những tuần gần đây có làm suy giảm khả năng và mong muốn kiểm soát thêm lãnh thổ của họ hay không. Và cũng chưa rõ liệu các đơn vị Ukraine có đủ nguồn lực để thực hiện các cuộc phản công không, khi họ cũng hứng chịu thiệt hại không nhỏ về binh lực và khí tài.

Giờ đây, các chỉ huy Ukraine sẽ phải quyết định xem liệu tiếp tục bảo vệ Lysychansk có xứng đáng về mặt chiến lược hay không, vì Kiev có thể từ bỏ thành phố này và chuyển hướng nguồn lực để xây dựng một hệ thống phòng thủ kiên cố hơn ở vành đai công nghiệp của Donetsk, gồm Sloviansk, Kramatorsk và Kostiantynivka.

Giới chức Ukraine vẫn tiếp tục kêu gọi hỗ trợ quân sự nhiều hơn từ các đồng minh phương Tây. Thứ trưởng Quốc phòng Hanna Maliar ngày 14/6 cho biết nước này mới nhận được 10% hỗ trợ quân sự mà họ yêu cầu.

“Dù quân đội của chúng tôi có chuyên nghiệp đến đâu, nếu không có hỗ trợ của các đối tác phương Tây, Ukraine sẽ không thể giành chiến thắng trong cuộc xung đột này”, ông nói.