Moskva – Ankara tìm cách giải phóng 25 triệu tấn lương thực Ukraine

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov hôm 7/6 tới thủ đô Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ, bắt đầu chuyến thăm hai ngày để đàm phán về phương thức xuất khẩu ngũ cốc Ukraine.

Đây là chuyến công du thứ hai của ông Lavrov tới Thổ Nhĩ Kỳ, sau cuộc gặp với hai người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraine là Mevlut Cavusoglu và Dmytro Kuleba tại Antalya ngày 10/3.

Chuyến thăm của ông Lavrov diễn ra trong bối cảnh Liên Hợp Quốc cảnh báo về nguy cơ xảy ra khủng hoảng lương thực toàn cầu khi khoảng 25 triệu tấn ngũ cốc của Ukraine bị mắc kẹt tại các cảng và kho chứa do tuyến xuất khẩu qua Biển Đen bị phong tỏa. Nga và Ukraine cáo buộc nhau rải thủy lôi xung quanh các tuyến hàng hải trên Biển Đen, ngăn cản tàu hàng ra vào.

Thổ Nhĩ Kỳ sau đó đưa ra đề xuất mở một hành lang qua eo biển Bosphorus và hộ tống tàu chở ngũ cốc từ cảng biển của Ukraine xuất khẩu ra thế giới, bất chấp lo ngại về nguy cơ trúng thủy lôi.

Trong cuộc hội đàm hôm nay, Ngoại trưởng Lavrov và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Cavusoglu sẽ tập trung thảo luận về mở hành lang an ninh vận chuyển ngũ cốc Ukraine.

Bộ trưởng Nông nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ Vahit Kirisci từng tiết lộ Ankara và Kiev đã đạt được thỏa thuận mua ngũ cốc với giá thấp hơn giá thị trường 25%, theo truyền thông địa phương.

“Nhưng Ukraine đang trong tình thế khó xử về an ninh và xuất khẩu. Họ muốn Thổ Nhĩ Kỳ đứng ra với tư cách trung gian. Đàm phán vẫn tiếp tục diễn ra dưới sự bảo trợ của Liên Hợp Quốc”, truyền thông địa phương dẫn lời ông Kirisci. “Cả Nga và Ukraine đều tin tưởng chúng tôi”.

Bộ Ngoại giao Ukraine ra tuyên bố “đánh giá cao nỗ lực của Thổ Nhĩ Kỳ trong quá trình thúc đẩy dỡ phong tỏa các cảng biển Ukraine” nhưng nói thêm “hiện Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga chưa đạt thỏa thuận về vấn đề này”.

“Mọi quyết định phải được thực hiện với sự tham gia của các bên liên quan”, Bộ Ngoại giao Ukraine tuyên bố. “Chúng tôi bác bỏ bất kỳ thỏa thuận nào không tính đến lợi ích của Ukraine”.

Bộ Ngoại giao Ukraine cũng nhấn mạnh Kiev muốn phương Tây triển khai tàu chiến hộ tống các đoàn tàu chở ngũ cốc rời khỏi cảng Ukraine vào Biển Đen.

Bộ Quốc phòng Nga cho hay Bộ trưởng Sergei Shoigu đã thảo luận vấn đề xuất khẩu ngũ cốc với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar. “Hai bộ trưởng đã thảo luận chi tiết về các vấn đề an toàn hàng hải ở Biển Đen nhằm giải quyết vấn đề liên quan tới xuất khẩu ngũ cốc từ Ukraine”.

Tuy nhiên, đại sứ quán Ukraine tại Ankara bác bỏ thông tin đại sứ Vasyl Bodnar sẽ đàm phán với Ngoại trưởng Nga Lavrov về vấn đề xuất khẩu ngũ cốc.

Ông Bodnar tuần trước cáo buộc Nga “đánh cắp” ngũ cốc của Ukraine và chuyển ra nước ngoài, trong đó có Thổ Nhĩ Kỳ. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken ủng hộ tuyên bố của Bodnar, cho hay thông tin về việc Nga “lấy cắp” ngũ cốc của Ukraine là “đáng tin cậy”.

Thổ Nhĩ Kỳ tự nhận là bên hòa giải trung lập giữa hai nước láng giềng ở Biển Đen. Ankara cung cấp máy bay không người lái vũ trang cho Ukraine, nhưng từ chối tham gia lệnh trừng phạt của phương Tây với Nga.

Trong cuộc điện đàm tuần trước với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, Tổng thống Nga Vladimir Putin bày tỏ Moskva sẵn sàng hợp tác với Ankara để giải phóng tuyến hải vận tắc nghẽn do xung đột.

Chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine và các lệnh trừng phạt của phương Tây đã làm gián đoạn nguồn cung lúa mì và nhiều mặt hàng khác trên thế giới, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ khủng hoảng lương thực toàn cầu.

Nga và Ukraine sản xuất 30% nguồn cung lúa mì toàn cầu. Hàng chục tàu container đang mắc kẹt tại các cảng biển Ukraine, khiến việc xuất khẩu lúa mì, dầu hướng dương và các loại thực phẩm, phân bón bị cắt đứt.