Mỹ cảnh báo Iran phụ thuộc Nga

Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 19/7 tới Tehran để họp thượng đỉnh ba bên với hai người đồng cấp Iran và Thổ Nhĩ Kỳ, về tình hình xung đột ở Syria. Bên lề cuộc họp, Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei kêu gọi “hợp tác dài hạn” với Nga. Tehran đã thể hiện quan điểm trung lập bằng việc bỏ phiếu trắng khi Liên Hợp Quốc lên án chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine.

“Iran giờ đây chọn về nhóm số ít quốc gia thể hiện quan điểm trung lập nhưng cuối cùng lại ủng hộ Tổng thống Putin”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price phát biểu với báo giới ngày 20/7.

Trong chuyến thăm của ông Putin, Nga – Iran ký một thỏa thuận hợp tác dầu khí trị giá khoảng 40 tỷ USD nhằm hỗ trợ phát triển năng lượng. Mỹ gần đây công bố thông tin tình báo cho thấy các phái đoàn Nga đã tới Iran để đánh giá các UAV tấn công nhằm củng cố năng lực quân sự, đối phó vũ khí của phương Tây ở Ukraine.

Tuy nhiên, Price cho rằng nếu quay lại tuân thủ thỏa thuận hạt nhân, Iran có thể bắt đầu một “mối quan hệ kinh tế mới với các quốc gia khác trên thế giới”.

U.S. State Department spokesperson Ned Price speaks during a news conference in Washington, U.S. March 10, 2022. Manuel Balce Ceneta/Pool via REUTERS — Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price trong cuộc họp báo ở Washington ngày 10/3. Ảnh: *Reuters.*

Iran năm 2015 đạt thỏa thuận hạt nhân, tên gọi Kế hoạch Hành động Chung Toàn diện (JCPOA), với 6 cường quốc. Theo thỏa thuận Tehran sẽ hạn chế hoạt động hạt nhân để đổi lại việc được dỡ bỏ một phần các lệnh trừng phạt. Cựu tổng thống Donald Trump năm 2018 đơn phương rút Mỹ khỏi JCPOA và tái áp đặt các lệnh trừng phạt nghiêm khắc với Iran, Tehran cũng từ bỏ cam kết trong thỏa thuận để đáp trả.

Mỹ và Iran bắt đầu đàm phán hồi sinh JCPOA từ năm ngoái, nhưng nỗ lực này cho đến này chưa có tiến triển. Hai bên từng tiến sát một thỏa thuận hồi tháng 3, nhưng sau đó bế tắc vì Washington từ chối yêu cầu của Tehran là loại Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran (IRGC) khỏi danh sách các tổ chức khủng bố nước ngoài.

Trong khi đó, Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Bill Burns, nhận định Nga và Iran tìm đến nhau chủ yếu bởi họ đều “muốn thoát khỏi sự cô lập chính trị” và đều đang bị trừng phạt. Ông Burns từng là đại sứ Mỹ tại Nga và có tham gia thiết lập JCPOA.

“Nhưng nếu cần nhau, họ cũng không thực sự tin tưởng nhau bởi hai nước là đối thủ năng lượng và từng đụng độ trong lịch sử”, Burns nói tại Diễn đàn An ninh Aspen, bang Colorado, ngày 20/7.

Như Tâm (Theo AFP, Reuters)