Từ 10 tỷ USD đến con số 0: Quỹ đầu cơ tiền số lớn nhất thế giới sụp đổ ra sao?

Tính đến tháng 3 năm nay, Three Arrows Capital (3AC) quản lý khoảng 10 tỷ USD tài sản và trở thành một trong những quỹ đầu cơ tiền số nổi bật nhất thế giới.

Thế nhưng, 3AC giờ đây đang làm thủ tục phá sản sau khi giá một loạt tiền ảo lao dốc và chiến lược giao dịch đặc biệt rủi ro đã xóa sạch tài sản – khiến quỹ này không còn khả năng trả nợ.

Chuỗi ngày đen tối có thể mới chỉ bắt đầu. 3AC có một danh sách dài các đối tác hoặc các công ty mà tiền của họ phụ thuộc vào khả năng tồn tại của quỹ. Với việc thị trường điện tử giảm hơn 1.000 tỷ USD kể từ tháng 4, dẫn đầu bởi sự trượt giá của Bitcoin và Ethereum, các nhà đầu tư đặt cược lớn vào các công ty như 3AC đang phải gánh chịu hậu quả.

Sàn giao dịch tiền điện tử Blockchain.com đã cho 3AC vay 270 triệu USD. Trong khi đó, công ty môi giới tài sản kỹ thuật số Voyager Digital đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản theo Chương 11 sau khi 3AC không thể trả lại khoản vay 670 triệu USD. Các công ty cho vay tiền điện tử có trụ sở tại Mỹ là Genesis và BlockFi, nền tảng phái sinh tiền điện tử BitMEX và sàn giao dịch tiền điện tử FTX cũng đang bị thua lỗ.

Theo Nic Carter, nhà quản lý tại Castle Island Ventures – quỹ chuyên đầu tư vào Blockchain, “niềm tin đang bị xói mòn nghiêm trọng, các tiêu chuẩn bảo lãnh đang được thắt chặt, khả năng thanh toán cũng bị giám sát. Vì vậy, nhà đầu tư đang rút thanh khoản khỏi các công ty cho vay tiền số”.

3AC từng được cho là một công ty gạo cội trong ngành. Ảnh: Bloomberg

Chiến lược của Three Arrows Capital là vay tiền từ khắp nơi trong ngành, sau đó quay vòng và đầu tư số vốn đó vào các dự án tiền điện tử khác, thường là các dự án tiền điện tử mới. Công ty đã tồn tại một thập kỷ và điều này mang lại uy tín cho những nhà sáng lập Zhu Su và Kyle Davies trong một ngành công nghiệp có nhiều người mới tham gia. Zhu cũng là người đồng tổ chức một chương trình podcast phổ biến về tiền điện tử.

“3AC từng được cho là một công ty gạo cội trong ngành”, Nik Bhatia, giáo sư tài chính và kinh tế kinh doanh tại Đại học Nam California cho biết

Các tài liệu của tòa án được CNBC xem xét cho thấy những luật sư đại diện cho các chủ nợ của 3AC tuyên bố rằng Zhu và Davies vẫn chưa hợp tác với họ “theo bất kỳ hình thức nào”. Hồ sơ cũng cáo buộc rằng quá trình thanh lý chưa bắt đầu, nghĩa là không có tiền mặt để trả lại cho các chủ nợ của công ty.

Zhu và Davies không trả lời yêu cầu bình luận của CNBC.

Truy tìm “quân domino” đầu tiên đổ xuống

Sự sụp đổ của 3AC có thể bắt nguồn từ “cú sốc” hồi tháng 5 của terraUSD (UST), vốn là một trong những dự án stablecoin được neo với đồng USD phổ biến nhất.

Sự ổn định của terraUSD dựa trên một bộ mã phức tạp, với một lượng tiền mặt ít ỏi dự phòng, dù dự án này hứa hẹn sẽ giữ nguyên giá trị bất chấp sự biến động của thị trường tiền ảo. Các nhà đầu tư đã được hứa hẹn – trên nền tảng cho vay đi kèm có tên Anchor – mức lợi nhuận hàng năm lên tới 20% từ lượng UST mà họ nắm giữ. Đây là mức lợi nhuận mà nhiều nhà phân tích nhận định là không bền vững.

“Sự điều chỉnh của các tài sản rủi ro, cộng với tính thanh khoản thấp đã làm lộ ra những dự án hứa hẹn mức lợi nhuận hàng năm cao thiếu bền vững, dẫn tới sự sụp đổ của các dự án như UST”, Alkesh Shah, chiến lược gia về tiền ảo và tài sản số tại Bank of America bình luận.

Tài sản của các nhà đầu tư đã “bốc hơi” 60 tỷ USD do làn sóng bán tháo hoảng loạn liên quan đến sự sụp đổ của UST và đồng tiền “chị em” Luna.

Theo giáo sư Nik Bhatia của Đại học Nam California, người đã xuất bản một cuốn sách về tiền tệ kỹ thuật số có tựa đề “Layered Money”, sự sụp đổ của terraUSD và Luna giống như “quân cờ domino đầu tiên đổ vào một chuỗi dài đòn bẩy và gian lận”.

Ảnh hưởng của sự sụp đổ TerraUSD đến 3AC và các công ty tiền ảo. Ảnh: CNBC

3AC chia sẻ với Wall Street Journal rằng họ đã đầu tư 200 triệu USD vào Luna. Các báo cáo khác trong ngành cho biết khoản đầu tư của quỹ là khoảng 560 triệu USD. Tuy nhiên, khoản đầu tư này hiện gần như không có giá trị khi dự án stablecoin thất bại.

Sự sụp đổ của UST đã khiến niềm tin của các nhà đầu tư bị lung lay và đẩy nhanh đà trượt giá của các loại tiền điện tử. Các chủ nợ của 3AC đã yêu cầu quỹ này hoàn trả tiền mặt với một loạt cuộc gọi ký quỹ, nhưng không thể thu hồi tiền. Về phần mình, nhiều đối tác của 3AC không thể đáp ứng yêu cầu từ các nhà đầu tư của họ, bao gồm cả những nhà đầu tư nhỏ lẻ được hứa hẹn mức lợi nhuận 20%/năm.

“Họ không những không phòng ngừa rủi ro mà còn làm “bốc hơi” hàng tỷ USD của các nhà đầu tư”, Bhatia nói.

Trong một lá thư gửi các cổ đông tuần trước, Peter Smith, Giám đốc điều hành của Blockchain.com, khẳng định rằng sàn giao dịch vẫn có thanh khoản và khách hàng sẽ không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, sàn Voyager cũng từng nói điều tương tự vài ngày trước khi họ nộp đơn phá sản.