AirAsia – từ hàng không giá rẻ đến ‘kỳ lân’ công nghệ: Không thể ‘lãng phí’ một cuộc khủng hoảng!

Giám đốc điều hành Tập đoàn AirAsia Tony Fernandes phát biểu tại một hội nghị ở Tokyo năm 2014 (Ảnh: Bloomberg Finance)

Sau thành công với cương vị giám đốc điều hành tại Warner Music, Tony Fernandes quyết định từ bỏ tất cả để thử sức với ngành hàng không.

Năm 2001, ông mua lại hãng hàng không đang trên bờ vực phá sản AirAsia với giá chỉ 1 riggit (tương đương 0,25 USD). Chỉ 1 năm sau đó, dưới sự điều hành của Tony Fernandes và Datuk Kamadurin, AirAsia đã có lãi trở lại.

Với sự giúp sức của Conor McCarthy – hiện là CEO của Emerald Airlines, Tony Fernandes và Datuk Kamadurin đã thành công xây dựng lại AirAsia trên tiêu chí trở thành hãng hàng không giá rẻ tốt nhất thế giới. Đây cũng là hãng hàng không tiên phong chuyển đổi số với việc cho phép đặt vé qua SMS vào năm 2002.

Với khởi đầu chỉ có 2 máy bay và 200 nhân viên, giờ đây, AirAsia đã phát triển thành hãng hàng không lớn thứ 4 ở châu Á, với hơn 200 máy bay và 21.000 nhân viên trên khắp Malaysia, Thái Lan, Indonesia, Philippines. Hãng đã cung cấp chuyến bay cho hơn 600 triệu hành khách đến hơn 160 điểm đến trong mạng lưới của mình.

Nhưng khi đại dịch Covid-19 bùng phát, tương tự nhiều hãng hàng không khác, AirAsia đã đối mặt với những thách thức chưa từng có.

Năm 2020, nhiều chỉ tiêu kinh doanh của AirAsia đã chứng kiến sự sụt giảm mạnh do chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19.

Cụ thể, cả năm 2020, hãng này chỉ ghi nhận doanh thu đạt 0,7 tỉ USD, giảm đến 73% so với năm trước. Khoản lỗ ròng của AirAsia cũng tăng vọt lên 1,1 tỉ USD, tăng đến 17 lần so với năm 2019.

Hãng này đã phải triển khai các biện pháp tiết kiệm chi phí bao gồm cắt giảm nhân lực và lương của ban quản lý, nhân viên, giám đốc, đồng thời giải thể AirAsia Nhật Bản sau 3 năm hoạt động.

Doanh thu AirAsia trong 5 năm gần đây (Nguồn: AirAsia)

AirAsia đã chuyển đổi số như thế…

Tuy nhiên, lãnh đạo AirAsia lại coi khủng hoảng là cơ hội tốt để tăng tốc chuyển đổi số và chuyển hướng kinh doanh sang lĩnh vực mới.

“Không thể để ‘lãng phí’ một cuộc khủng hoảng, chúng tôi đã sử dụng khoảng thời gian thị trường hàng không trầm lắng trong năm qua để chuyển đổi từ một hãng hàng không thành một công ty kỹ thuật số tất cả trong một với gần 20 sản phẩm và dịch vụ du lịch và phong cách sống”, thông cáo của AirAsia viết nhân kỷ niệm 20 năm hoạt động.

Hãng hàng không này cũng đổi tên thành Capital A để phù hợp với chiến lược kinh doanh mới, mở rộng sang mảng công nghệ tài chính (fintech) và gọi xe công nghệ.

Siêu ứng dụng AirAsia được hình thành và triển khai ở một số thị trường Đông Nam Á như Indonesia, Malaysia, Singapore, Thái Lan.

Thông qua ứng dụng này, AirAsia có thể cung cấp hàng loạt các dịch vụ như giao đồ ăn, đặt xe, đặt vé máy bay và chỗ ở, mua sắm tạp hóa, dịch vụ tài chính, nền tảng thương mại điện tử cũng như giao hàng xuyên biên giới.

AirAsia – siêu ứng dụng tại ASEAN (Ảnh: Shutterstock)

Tính đến cuối năm 2021, siêu ứng dụng này ghi nhận giá trị đặt chỗ trung bình hàng tháng đạt 30,1 triệu USD và 110 triệu lượt truy cập trung bình hàng tháng, chính thức được công nhận là một trong ba ‘kỳ lân’ ASEAN có trụ sở tại Malaysia theo một báo cáo của Credit Suisse

Cũng trong năm này, AirAsia đã hoàn tất mua lại hoạt động kinh doanh trị giá 50 triệu USD của Gojek tại Thái Lan. Theo South China Morning Post (SCMP), việc mua lại mảng gọi xe và thanh toán của Gojek ở Thái Lan sẽ giúp AirAsia thâm nhập sâu hơn vào thị trường và học hỏi từ gã khổng lồ công nghệ Indonesia chiến lược và tư duy vận hành siêu ứng dụng của riêng mình.

CEO Tony Fernandes cho biết: “Bằng việc thâu tóm mảng kinh doanh của Gojek ở Thái Lan, chúng tôi có thể gia tăng nguồn lực cho tham vọng trở thành đơn vị dẫn đầu trong mảng siêu ứng dụng ở Đông Nam Á”.

Vị lãnh đạo này cũng từng công khai mục tiêu muốn cạnh tranh với Gojek và Grab, đồng thời hé lộ về kế hoạch IPO tại Mỹ.

Từ Bigpay…

AirAsia được cho là có lợi thế trong cuộc cạnh tranh thanh toán trực tuyến với BigPay – dịch vụ cung cấp các giải pháp thanh toán, chuyển tiền và cho vay. BigPay hiện đã có mặt tại Singapore và Malaysia, tuy nhiên vị thế cạnh tranh của ứng dụng này ở cả 2 thị trường đều không lớn, hầu như không có sự hiện diện.

BigPay – nền tảng Fintech của AirAsia (Ảnh: BigPay)

Tuy nhiên việc thử nghiệm với thị trường Thái Lan cũng đáng mong chờ vì Bangkok được cho là nơi khá ‘cởi mở’ với những đổi mới trong lĩnh vực fintech.

Tháng 8/2021, BigPay đã huy động thành công 100 triệu USD từ tập đoàn công nghệ hàng đầu Hàn Quốc SK. Khoản đầu tư này sẽ hỗ trợ các sáng kiến kỹ thuật số của AirAsia trong tham vọng thâu tóm khu vực Đông Nam Á.

Theo AirAsia, trong quý 2/2022, BigPay ghi nhận 1,2 triệu khách hàng, tăng 62% so với cùng kỳ năm ngoái, kéo theo doanh thu tăng 22% cùng kỳ lên 1,57 triệu USD. Biên lợi nhuận cũng được cải thiện chủ yếu nhờ thanh toán quốc tế và cho vay đều có sự tăng trưởng mạnh mẽ trong kỳ.

Tới AirAsia Ride

AirAsia Ride – dịch vụ gọi xe của AirAsia được ra mắt tháng 8/2021 (Ảnh: AirAsia)

AirAsia đang rất nỗ lực để vận hành, duy trì và mở rộng hệ thống dịch vụ gọi xe với tham vọng hiện diện trên toàn thị trường ASEAN. Sau khi ổn định tại Thái Lan, dịch vụ gọi xe này đang chuyển hướng ‘tấn công’ khu vực Indonesia và Singapore. Ông Fernandes chia sẻ rằng quá trình cấp giấy phép cho AirAsia Ride được hoạt động tại Singapore dự kiến hoàn tất vào cuối năm 2022, còn dịch vụ e-hailing ở Indonesia sẽ bắt đầu hoạt động muộn nhất vào tháng 11/2022.

Theo AirAsia, từ sau khi ra mắt vào tháng 8/2021, dịch vụ e-hailing hiện đã phủ sóng tất cả các thành phố lớn ở Malaysia, với hơn 2 triệu chuyến xe và 53.000 tài xế cộng tác. 4 tháng trước, ứng dụng này đã đánh dấu chuyến đi thứ 1 triệu của mình. Đây được coi là động lực để công ty cạnh tranh với các đối thủ lớn trong khu vực là Grab và Gojek./.