“Hành lang an toàn” ở Biển Đen bị đóng, ngũ cốc và thịt sẽ đua nhau tăng giá

Tàu chất đầy ngũ cốc ở cảng Odessa trên bờ Biển Đen vào ngày 14/8/2022. Ảnh: AFP

Cuối tuần qua, Bộ Ngoại giao Nga cho biết họ “không còn có thể đảm bảo an toàn cho các tàu chở hàng khô dân sự theo ‘Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen‘ và sẽ tạm ngừng thực hiện thỏa thuận này kể từ hôm nay trong khoảng thời gian chưa xác định“. Động thái này diễn ra sau một cuộc tấn công của Ukraine vào hạm đội của Nga ở thành phố cảng Sevastopol.

Genevieve Donnellon-May và Paul Teng, hai học giả từ Trường nghiên cứu quốc tế RSIS (Singapore) cho rằng, sản xuất và tiêu thụ thịt là vấn đề quan trọng ở châu Á, trong khi các loại ngũ cốc như lúa mì, ngô và đậu nành là nguyên liệu đầu vào cần thiết cho sản xuất thức ăn chăn nuôi bò, lợn, gia cầm và cá.

Hai nhà xuất khẩu lớn của Biển Đen là Nga và Ukraine chiếm khoảng 1/3 lượng lúa mì xuất khẩu của thế giới, đối với mặt hàng ngô và đậu nành, các tỷ lệ lần lượt đạt 15% và 2,1%. Hai chuyên gia của RSIS cho rằng các nước châu Á đặc biệt bị ảnh hưởng bởi nhiều nước phụ thuộc nhập khẩu từ các nước ở khu vực Biển Đen.

“Đối với người tiêu dùng ở châu Á, họ sẽ phải trả giá cao hơn cho thực phẩm, bao gồm cả thịt, do xung đột kéo dài cùng với chi phí năng lượng và lạm phát gia tăng”, học giả Donnellon-May bình luận.

“Tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn ở châu Á-Thái Bình Dương, đơn cử các quốc gia bị ảnh hưởng bởi giá phân bón, nhiên liệu và thực phẩm tăng cao, làm trầm trọng thêm sự gián đoạn chuỗi cung ứng do chuỗi cung ứng và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt do biến đổi khí hậu gây ra, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và an ninh lương thực”, học giả Donnellon-May nhấn mạnh.

Chuyên gia này cũng cho rằng, người tiêu dùng ở châu Á – Thái Bình Dương sẽ phải chi trả nhiều hơn cho các loại thực phẩm thiết yếu và thịt.

Ông Maximo Torero, chuyên gia kinh tế trưởng tại Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), cho biết trước khi Nga có động thái ngừng thực hiện, Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen đã mở cửa cho 9 triệu tấn ngũ cốc xuất khẩu với tổng trị giá 3 tỷ USD.

“Thực tế cho thấy cứ mỗi triệu tấn ngũ cốc thiếu hụt trên thị trường có thể khiến giá mặt hàng này tăng khoảng 0,5%. Vì vậy, tác động ngắn hạn không nên quá lớn”, ông Torero bình luận trên đài CNBC. Tuy nhiên, nếu tình hình tiếp tục kéo dài, giá bán ngũ cốc và thịt sẽ càng tăng cao.

Về tình hình giao thương ở Biển Đen, ông Torero cho biết có 97 tàu chất hàng đang chờ khởi hành, 15 tàu đến đang chờ thông quan và 89 tàu khác đã đăng ký tham gia vận tải trong khuôn khổ Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen.

Theo thông tin cập nhật mới nhất của FAO, tháng 9 ghi nhận giá lương thực toàn cầu giảm trong tháng thứ 6 liên tiếp. Giá ngũ cốc đã sụt giảm, trước khi tăng vọt trong tháng 9 do lo ngại về việc duy trì thực hiện Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen sau tháng này.

Chuyên gia Donnellon-May cho biết các quốc gia ở châu Á – Thái Bình Dương có thể bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi động thái đóng của “hành lang an toàn” cho vận chuyển ngũ cốc. Đặc biệt, Indonesia trước đó đã đặt mua lúa mì của Ukraine, còn Pakistan gần đây vừa mua khoảng 385.000 tấn lúa mì, rất có thể từ Nga và Ukraina.

Lào, Thái Lan, Malaysia, Sri Lanka và Bangladesh cũng có thể gặp khó khăn do biến động ở Biển Đen. Để sớm giải quyết tình hình, Liên hợp quốc và các cơ quan quốc tế khác đã thúc giục Nga rút lại quyết định tạm ngừng thực hiện thỏa thuận ngũ cốc.