Cuộc đua Nhà Trắng của đảng Cộng hòa có thể khiến Ukraine lo ngại

Thống đốc Florida Ron DeSantis đang nổi lên như một ứng viên tiềm năng hàng đầu có thể cạnh tranh với cựu tổng thống Mỹ Donald Trump để giành tấm vé đại diện cho đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống năm 2024. Hai người có nhiều khác biệt về phong cách chính trị, nhưng ngày càng thể hiện điểm chung trong vấn đề viện trợ cho Ukraine.

Theo bình luận viên kỳ cựu Stephen Collinson của CNN, cuộc đua tiềm năng giữa Trump và DeSantis có thể khiến chính quyền Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky lo lắng, bởi nếu bất kỳ ai trong hai người chiến thắng trong bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024, nguồn viện trợ cho Kiev nhiều khả năng sẽ bị cắt giảm đáng kể.

Đã có những dấu hiệu cho thấy người dân Mỹ đang giảm dần thái độ ủng hộ với các gói viện trợ liên tục của chính quyền Tổng thống Joe Biden dành cho Ukraine, khi chiến sự kéo dài sang năm thứ hai và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy đã cảnh báo ông sẽ không bao giờ ủng hộ việc ký “một tấm séc trắng” cho Ukraine, ngụ ý rằng hỗ trợ từ Washington không phải là vô hạn. Đây dường như cũng là quan điểm chung của đa số những người ủng hộ cựu tổng thống Trump tại Hạ viện, hiện do đảng Cộng hòa kiểm soát.

Theo khảo sát gần đây của AP-NORC, tỷ lệ ủng hộ của công chúng Mỹ với việc cung cấp vũ khí cho Ukraine đã giảm so với mùa xuân năm ngoái và thể hiện rõ nhất trong nhóm các đảng viên Cộng hòa, từ 53% vào tháng 5/2022 xuống còn 39% vào tháng 1/2023.

Ông Trump rõ ràng không đứng về phía lãnh đạo Ukraine. Trong bài phát biểu tại Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ (CPAC) cuối tuần trước, cựu tổng thống Mỹ nhắc lại mối quan hệ tích cực giữa ông với Tổng thống Nga Vladimir Putin và ông dường như không quan tâm đến khái niệm “bảo vệ nền dân chủ” trong nỗ lực ủng hộ Ukraine của chính quyền Biden.

“Trước khi trở lại Phòng Bầu dục, tôi sẽ giải quyết xong cuộc chiến thảm khốc giữa Nga và Ukraine. Tôi sẽ giải quyết nó nhanh chóng, không mất hơn một ngày”, ông Trump tuyên bố, thêm rằng “tôi rất hợp với Tổng thống Putin”.

Trump đã nói rõ khi xuất hiện tại CPAC rằng nếu có cơ hội đối đầu với Tổng thống Biden trong cuộc bầu cử năm 2024, ông sẽ cáo buộc đảng Dân chủ đã dẫn thế giới đến bờ vực thảm họa với chính sách đối ngoại như hiện nay.

“Tôi là ứng viên duy nhất có thể ngăn chặn Thế chiến III nổ ra”, ông nói. “Nhân tiện, chúng ta sẽ phải đối mặt với Thế chiến III nếu không nhanh chóng hành động”.

Thống đốc Florida DeSantis chưa tuyên bố tranh cử, nhưng ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy ông sẽ trở thành đối thủ đáng gờm với ông Trump. Trong cuộc phỏng vấn với Fox News hồi đầu tháng, DeSantis tuyên bố chính quyền Biden “không xác định được mục tiêu chiến lược rõ ràng” ở Ukraine.

Đây là thay đổi đáng kể trong quan điểm của DeSantis, bởi ông trước đây từng ủng hộ mạnh mẽ việc viện trợ vũ khí cho Ukraine để đối đầu Nga.

Trong cuốn sách mới xuất bản, Thống đốc DeSantis đã chỉ trích một thông điệp mà cựu tổng thống Mỹ George W. Bush đưa ra trong diễn văn nhậm chức lần hai rằng “số phận của nền tự do trên đất nước chúng ta ngày càng phụ thuộc vào nền tự do ở những vùng đất khác”.

Giới quan sát cho rằng Nga sẽ theo dõi chặt chẽ mọi diễn biến cho thấy quan điểm của các ứng viên tổng thống Mỹ về vấn đề Ukraine. Những tuyên bố như của Trump và DeSantis đều có thể khiến Moskva tin rằng nếu họ đắc cử, Mỹ sẽ không tiếp tục chính sách hỗ trợ Ukraine hào phóng như hiện nay.

Theo DeSantis, việc Mỹ thực hiện sứ mệnh “thúc đẩy dân chủ” trên khắp thế giới không hoàn toàn mang lại lợi ích cho quốc gia. Quan điểm này khác biệt với thông điệp từ Tổng thống Biden rằng Mỹ ủng hộ Ukraine là để bảo vệ nền dân chủ, vì lợi ích sống còn của đất nước.

Khi phe Cộng hòa ngày càng thể hiện thái độ hoài nghi trong vấn đề Ukraine, Tổng thống Biden dường như cảm thấy ông cần củng cố sự ủng hộ từ công chúng Mỹ đối với nỗ lực tăng viện trợ cho Kiev. Đây là một phần lý do ông bất ngờ đến thăm Ukraine hồi tháng trước.

“Khi đoàn kết lại, người Mỹ thuộc mọi nền tảng chính trị đã quyết định rằng họ sẽ đứng lên. Người dân Mỹ biết điều đó là quan trọng”, ông nói với Tổng thống Zelensky ở Kiev. “Tự do là vô giá, nó xứng đáng để ta đấu tranh”.

Tổng thống Biden nhiều khả năng sẽ tuyên bố tái tranh cử. Nhưng khi cuộc xung đột chưa thể sớm kết thúc, ông có thể phải bảo vệ quyết định ủng hộ Ukraine trước một ứng viên Cộng hòa có quan điểm ngược lại vào năm tới, với những điều kiện bất lợi hơn bây giờ rất nhiều. “Kịch bản đó sẽ ngày càng khiến Ukraine lo ngại hơn”, bình luận viên Collinson viết.