Mẫu thiết giáp được Ukraine tin dùng ở Bakhmut

Xe chiến đấu bộ binh BTR-4 là mẫu thiết giáp được quân đội Ukraine sử dụng phổ biến nhất trong nỗ lực phòng thủ thành phố Bakhmut, tỉnh Donetsk trước đà tấn công liên tục của lực lượng Nga.

Video được chia sẻ trên mạng xã hội tháng trước cho thấy BTR-4 hiệp đồng với nhóm binh sĩ Ukraine tấn công vị trí của một nhóm tay súng Wagner ở phía bắc Bakhmut. Trận đánh thể hiện khả năng chiến đấu của một trong những mẫu thiết giáp được Ukraine tin dùng nhất hiện nay, đặc biệt là trong các trận đánh ác liệt tại Bakhmut.

BTR-4 là dự án tư nhân do Nhà máy chế tạo máy Morozov, cơ sở sản xuất tăng thiết giáp nổi tiếng của Ukraine, triển khai đầu thập niên 2000. Nguyên mẫu xe được trưng bày tại triển lãm ở thủ đô Kiev hồi tháng 6/2006, dây chuyền sản xuất hàng loạt khởi động cuối năm 2008 và lô hàng 10 chiếc đầu tiên được đưa vào biên chế quân đội Ukraine năm 2009.

Mẫu thiết giáp được Ukraine tin dùng ở Bakhmut

Thiết kế nội thất của BTR-4 có nhiều khác biệt với các dòng BTR-60/70/80 ra đời từ thời Liên Xô và vẫn phục vụ trong biên chế quân đội Ukraine, với một số điểm tương đồng các xe thiết giáp phương Tây.

Lái xe và trưởng xe ngồi phía trước, động cơ và hệ thống truyền động nằm giữa thân, trong khi khoang chở bộ binh nằm phía sau. Thiết kế này cho phép nhà sản xuất triển khai nhiều cấu hình khác nhau trên khung thân BTR-4 cơ bản, từ chiến đấu và chở quân đến xe cứu thương hoặc cứu kéo phương tiện cơ giới.

Xe chiến đấu bộ binh BTR-4 được trang bị cụm vũ khí gồm pháo tự động 2A72 cỡ nòng 30 mm, súng máy đồng trục 7,62 mm, súng phóng lựu tự động 30 mm và tối đa 4 tên lửa chống tăng dẫn đường. Vỏ thép hàn của xe chống chịu được đạn bộ binh và có thể làm đạn chống tăng RPG chệch hướng, mặt trong được bọc vật liệu kevlar để ngăn mảnh văng xuyên phá gây sát thương.

Đơn hàng lớn đầu tiên của dòng xe này được Ukraine công bố năm 2012, khi Bộ Quốc phòng Iraq đặt mua 450 chiếc BTR-4E. Tuy nhiên, quân đội Iraq hủy đơn hàng sau khi nhận 88 phương tiện vì cho rằng xe BTR-4E có vấn đề về chất lượng. Lục quân Ukraine sau đó tiếp nhận 52 xe đã xuất xưởng nhưng chưa được chuyển cho Iraq.

Nigeria được bàn giao khoảng 40-50 chiếc BTR-4E vào năm 2014, dòng xe này cũng vượt qua thử nghiệm và đánh giá của quân đội Indonesia nhưng Jakarta hồi năm 2017 thông báo từ bỏ ý định mua hàng.

Các đơn vị Vệ binh Quốc gia Ukraine tiếp nhận 10 xe BTR-4E vào tháng 4/2014 và sử dụng chúng trong trận đánh ở Slavyansk, khiến dân quân thân Nga bị đẩy lùi khỏi thành phố và phái rút về Donetsk. Nhiều quân nhân Ukraine khi đó đã ca ngợi khả năng phòng vệ, cơ động và hệ thống kính ngắm của BTR-4.

Quân đội và Vệ binh Quốc gia Ukraine biên chế khoảng 250 xe BTR-4 trước khi nổ ra chiến sự với Nga hồi tháng 2/2022. Nhu cầu sử dụng thiết giáp này trên chiến trường tăng lên, buộc nhà máy Morozov gấp rút xuất xưởng một số xe gần hoàn thiện.

BTR-4 là một trong những xe thiết giáp tốt nhất của Ukraine, nhưng nó không phải xe tăng và rất dễ tổn thương trước hỏa lực đối phương. Lực lượng Nga đã phá hủy hoặc thu giữ ít nhất 77 chiếc BTR-4 trong hơn một năm qua, tương đương 1/4 số xe trong biên chế Ukraine.

Nhiều chiếc còn lại đang được triển khai ở Bakhmut trong đội hình Lữ đoàn Spartan thuộc Bộ Nội vụ Ukraine và Lữ đoàn Bộ binh cơ giới số 92 của lục quân. Một số xe được bổ sung giáp lồng để đối phó đạn chống tăng RPG-7.

Giới chuyên gia quân sự phương Tây đánh giá BTR-4 phù hợp với tác chiến đô thị nhờ khả năng cơ động cao và pháo 2A72 có tốc độ bắn nhanh. Tuy nhiên, chúng cần được bộ binh yểm trợ chặt chẽ để ngăn đối phương tập kích, điều được thể hiện rõ trong video trận đánh hồi tháng 2.

Trong video, xe BTR-4 Ukraine khai hỏa về vị trí của các tay súng Wagner ở khoảng cách rất gần, đồng thời liên tục di chuyển tiến lùi để tránh hỏa lực bắn trả từ đối phương. Bộ binh Ukraine cũng cẩn thận càn quét khu vực phía sau xe, nhằm tránh nguy cơ đối phương tập hậu và phá hủy chiếc BTR-4.

BTR-4 cũng dễ tổn thương bởi hỏa lực pháo binh trên tuyến đường cuối cùng để tiếp cận Bakhmut, vốn nằm trong tầm bắn của nhiều đơn vị Nga những ngày gần đây. Ít nhất hai xe BTR-4 đã bị phá hủy trong vài tuần qua, ảnh hưởng đáng kể tới năng lực chiến đấu của các đơn vị cố thủ tại Bakhmut.

“BTR-4 là khí tài rất hiệu quả, nhưng các vũ khí hiện đại nhất cũng luôn đối mặt nguy cơ biến thành sắt vụn ở chiến trường ác liệt nhất tại Ukraine”, chuyên gia quân sự Mỹ David Axe nhận xét trong bài viết trên Forbes.