Nga, Ukraine trái chiều về đối thoại hòa bình ở Arab Saudi

Hơn 40 quốc gia, trong đó có Trung Quốc, Ấn Độ, Qatar, UAE, Mỹ và các quốc gia châu Âu, ngày 5-6/8 đã tham gia đối thoại cấp cố vấn an ninh quốc gia ở Jeddah. Ukraine là bên tham gia tổ chức trong khi Moskva không tham gia sự kiện. Các quan chức thảo luận về những đề xuất nhằm chấm dứt xung đột Nga – Ukraine. Sự kiện không ra tuyên bố chung.

Văn phòng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuần trước đã nói rằng cuộc họp tập trung vào đề xuất hòa bình 10 điểm Kiev đã đưa ra.

Bộ Truyền thông Arab Saudi ngày 6/8 cho biết các bên nhất trí về tầm quan trọng của tiếp tục tham vấn để mở đường cho hòa bình. Giới chức châu Âu nói các bên còn lên kế hoạch thành lập nhóm công tác để giải quyết những vấn đề cụ thể nảy sinh từ xung đột.

“Chúng tôi đã có cuộc tham vấn rất hiệu quả về những nguyên tắc then chốt để thiết lập hòa bình công bằng và bền vững”, Andriy Yermak, chánh văn phòng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, nói cùng ngày. Các quan điểm khác nhau xuất hiện và đây là “cuộc trao đổi cực kỳ cởi mở, chân thành”.

Truyền thông nhà nước Nga dẫn lời Thứ trưởng Ngoại giao Sergey Ryabkov cho biết đối thoại “cho thấy phương Tây đang cố duy trì những nỗ lực vô ích” nhằm kêu gọi thêm các quốc gia đang phát triển hậu thuẫn cho lập trường của ông Zelensky.

Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev ngày 6/8 tuyên bố Moskva phải tham gia đàm phán thì các đề xuất mới có hiệu quả.

Cố vấn chính sách đối ngoại Brazil Celso Amorim cũng nhấn mạnh “bất kỳ cuộc thương lượng nào cũng phải bao gồm tất cả các bên, trong đó có Nga”. “Dù Ukraine là nạn nhân lớn nhất, nếu thực sự muốn hòa bình, chúng ta cần phải có sự tham gia của Moskva dưới hình thức nào đó”, Amorim nói.

Một nguồn tin ngoại giao Pháp cho biết “các nỗ lực đang được tập trung để thiết lập điều kiện đàm phán hiệu quả”. “Cuộc gặp hôm nay có tạo ra những điều kiện đó hay không? Rõ ràng là không. Đây là một nỗ lực dài hạn”, theo nguồn tin.

Trong khi hầu hết nước phương Tây ủng hộ Ukraine, những quốc gia khác không chọn đứng về bên nào trong xung đột Moskva – Kiev, dù họ cũng muốn khủng hoảng sớm kết thúc. Sự tham gia của Trung Quốc được giới phân tích mô tả là tín hiệu tích cực, sau khi Bắc Kinh không tham gia vòng đối thoại đầu tiên hồi tháng 6 tại Copenhagen, Đan Mạch.

Trung Quốc ám chỉ họ sẵn sàng tham gia các vòng đối thoại quốc tế tiếp theo nhằm giải quyết xung đột Ukraine, theo các quan chức châu Âu.

Một quan chức ngoại giao châu Âu nói sự tham gia của Trung Quốc “có tính xây dựng”. Một quan chức khác mô tả Trung Quốc “chủ động tham gia và phản ứng tích cực với ý tưởng về cuộc đối thoại thứ ba ở cấp hiện tại”.

Trung Quốc chưa bình luận về cuộc đối thoại ở Arab Saudi.

Nga và Trung Quốc nhất trí về mối quan hệ đối tác chiến lược “không giới hạn” hồi tháng 2/2022. Hai bên sau đó nhiều lần khẳng định sức mạnh mối quan hệ, với kim ngạch thương mại song phương gia tăng. Trung Quốc đến nay không lên án Nga vì cuộc xung đột ở Ukraine, đồng thời cáo buộc những quốc gia ủng hộ Ukraine, đặc biệt là Mỹ, đã thúc đẩy chiến sự bằng cách cung cấp vũ khí cho quân đội Kiev.

Ông Zelensky tháng 11/2022 đưa ra kế hoạch hòa bình 10 điểm để chấm dứt xung đột với Nga. Theo kế hoạch này, quân đội Nga phải rút khỏi lãnh thổ được quốc tế công nhận của Ukraine, đồng nghĩa Moskva phải từ bỏ cả 4 khu vực mà họ tuyên bố sáp nhập hồi tháng 10/2022 cùng Crimea, bán đảo Nga sáp nhập hồi năm 2014.

Tổng thống Ukraine hôm 3/8 kỳ vọng sáng kiến này sẽ thúc đẩy “hội nghị thượng đỉnh hòa bình” với lãnh đạo các nước trên thế giới. Ông mong muốn sự kiện có thể diễn ra vào cuối năm nay.

Nga bác đề xuất hòa bình do Tổng thống Zelensky đưa ra, nói Ukraine cần chấp nhận “thực tế mới” liên quan các khu vực Moskva kiểm soát. Moskva cũng nhiều lần tuyên bố họ sẵn sàng đàm phán hòa bình, nhưng không nhìn thấy thái độ tương tự từ Kiev.