LHQ kêu gọi ngừng cản trở lương thực, phân bón Nga

“Mọi chính phủ và khu vực tư nhân phải hợp tác để những sản phẩm này đến được thị trường”, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres ngày 20/8 nói, nhấn mạnh về tầm quan trọng của lương thực và phân bón Nga đối với an ninh lương thực toàn cầu.

Phát biểu tại Trung tâm Điều phối Chung ở Thổ Nhĩ Kỳ, cơ quan giám sát thực thi thỏa thuận ngũ cốc mà Nga và Ukraine ký kết hồi tháng 7, ông Guterres cảnh báo nếu nông sản và phân bón Nga không thể tiếp cận thị trường thế giới, khủng hoảng lương thực toàn cầu có nguy cơ xảy ra vào đầu năm sau.

Ngoài đảm bảo hành lang vận chuyển an toàn trên Biển Đen cho các tàu chở ngũ cốc Ukraine xuất khẩu, thỏa thuận tháng trước còn cam kết tôn trọng quyền xuất khẩu nông sản và phân bón của Nga, những mặt hàng không bị phương Tây trừng phạt.

Ông nhận định những hoạt động ở Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ và thành phố cảng Odessa của Ukraine mới là phần nổi của thỏa thuận ngũ cốc. Cam kết đảm bảo quyền tiếp cận thị trường cho sản phẩm nông nghiệp Nga cũng là thành tố quan trọng không kém.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc nhận định dù cam kết đã được đưa ra, ông nhận thấy hoạt động xuất khẩu nông sản và phân bón Nga trên thực tế vẫn gặp nhiều trở ngại.

“Nếu không có phân bón trong năm 2022, chúng ta sẽ không có đủ lương thực trong năm 2023. Thêm thực phẩm và phân bón từ Ukraine lẫn Nga là yêu cầu sống còn đối với bình ổn thị trường hàng hóa và hạ giá thành cho người tiêu dùng”, ông nói.

Ông Guterres còn đến thăm Brave Commander, tàu hàng đầu tiên do Liên Hợp Quốc thuê lại nhằm vận chuyển ngũ cốc khỏi Ukraine. Tàu rời cảng Pivdenny của Ukraine hôm 16/8 với 23.000 tấn lúa mỳ, qua eo biển Bosphorus do Thổ Nhĩ Kỳ quản lý vào đêm 17/8 và hiện neo tại Istanbul, ở bờ biển phía nam hướng ra biển Marmara.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc cam kết đẩy nhanh các biện pháp hỗ trợ xuất khẩu ngũ cốc cho Ukraine trước khi mùa đông bắt đầu. Ông nhận định nguồn cung lương thực từ nước này có ý nghĩa tối quan trọng đối với nhiều nước châu Phi.

Theo thỏa thuận ngũ cốc hồi tháng 7, Ukraine đã chuyển hơn 650.000 tấn lương thực, nông sản từ ba cảng Odessa, Chornomorsk và Pivdenny đến các cảng đối tác trong 20 ngày qua.

Các tàu hàng phải đi theo lộ trình được vạch sẵn trên Biển Đen và được JCC kiểm tra trước khi qua eo biển Bosphorus. Nga yêu cầu các bên liên quan đảm bảo Ukraine không lợi dụng tàu hàng để chở vũ khí.

Tàu Navi Star của Panama, chở 33.000 tấn ngũ cốc, đã cập cảng tại Ireland tuần này, gần hai tuần sau khi rời Odessa. Đây là một trong những tàu hàng đầu tiên rời bến sau khi thỏa thuận ngũ cốc được ký kết.

Đại sứ Ukraine tại Ireland Larysa Gerasko lưu ý các chuyến tàu được duy trì hay không “tùy vào ý chí và hành động của Nga”.

Các cảng miền nam Ukraine đã bị hải quân Nga cũng như thủy lôi của Ukraine phong tỏa trong nhiều tháng, làm đứt gãy chuỗi cung ứng nông sản toàn cầu, trước khi Liên Hợp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ thuyết phục được hai nước cam kết tạo hành lang vận tải an toàn trên Biển Đen.

“Chúng tôi kỳ vọng Nga tôn trọng các cam kết về sáng kiến ngũ cốc Biển Đen”, Gerasko nói.