Istanbul thấp thỏm với bóng ma ‘Đại Địa chấn’

“Tôi khá tự tin về chất lượng công trình, nhưng các con tôi tỏ ra hoài nghi, nên gia đình quyết định mời các kỹ sư về kiểm tra”, Durmus Uygun, sống tại quận Bagcilar, một khu vực đông đúc tại siêu đô thị Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ, nói.

“Nếu kết quả kiểm tra tốt, chúng tôi sẽ sống yên bình. Nhưng ai biết được khi nào thảm họa động đất sẽ giáng xuống? Có thể vào lúc chúng tôi đang ở siêu thị hoặc nơi làm việc. Đó mới là điều đáng sợ”.

Ở tuổi ngũ tuần, ông Uygun không phải là người Istabul duy nhất sống trong sợ hãi.

Thành phố này là thủ phủ văn hóa, kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ, là nơi sinh sống của 15 triệu dân. Nhiều người vẫn ám ảnh về trận “Đại Địa chấn” tàn phá khu vực phía đông thành phố năm 1999, khiến hơn 17.000 người thiệt mạng, trong đó có 1.000 dân Istanbul.

Thành phố đã phát triển đáng kể từ đó, với nền kinh tế bùng nổ thu hút người dân từ khắp cả nước kéo đến an cư lập nghiệp, mà không hay biết một đường đứt gãy chạy dọc rìa phía nam Istanbul.

Thái độ của họ thay đổi vào ngày 6/2, khi trận động đất mạnh 7,8 độ tấn công khu vực miền nam Thổ Nhĩ Kỳ, giáp biên giới Syria, khiến gần 54.000 người thiệt mạng, biến nhiều thành phố phía đông nam đất nước thành đống đổ nát.

Trận động đất này là do ảnh hưởng từ hoạt động địa chất của đường đứt gãy Đông Anatolian. Một số quận phía nam Istanbul chỉ cách đường đứt gãy Bắc Anatolian tương tự khoảng 15 km. Các chuyên gia địa chấn tính toán rằng có 47% khả năng Istanbul hứng chịu một trận động đất trên 7,3 độ trong vòng ba thập kỷ tới.

Kể từ đó, không khí rối loạn và hoang mang tột độ bao trùm Istanbul. Thành phố ghi nhận hơn 140.000 yêu cầu kiểm tra chất lượng công trình từ người dân.

Sau thảm kịch tháng trước, 50 nhóm kỹ sư đã đi khắp Istanbul để kiểm tra chất lượng bê tông, cốt thép của các công trình.

Nếu rủi ro ở mức “rất cao”, công trình có thể bị phá dỡ và cư dân buộc phải di dời. Chính quyền thành phố thừa nhận khoảng 100.000 tòa nhà sẽ sụp đổ hoặc hư hại nghiêm trọng nếu động đất trên 7,5 độ xảy ra.

Cách tòa nhà của ông Uygyn không xa, Ali Nezir, chủ cửa hàng kim khí, bắt đầu bán còi cho dân địa phương, để họ thổi báo động nếu mắc kẹt dưới hàng tấn bê tông. “Người Istanbul đang run sợ”, Nezier, người có cửa hàng ở tầng một của tòa nhà 12 tầng, nói.

Một số người dân cũng bắt đầu trữ bánh quy và chai nước dưới chân giường, phòng động đất xảy ra lúc nửa đêm.

Ông Uygun cũng chuẩn bị một số túi khẩn cấp cho gia đình, đủ để sống sót trong trường hợp phải chờ cứu hộ bên dưới đống đổ nát.

Ugur Erisoglu, tiểu thương tại Istanbul, đang chào bán túi cứu hộ hậu thảm họa với giá 200 lira (10 USD), gồm đèn pin, chăn, dụng cụ y tế, nẹp cổ. “Chúng tôi từng bán khoảng 1.000 túi mỗi tháng”, ông nói. “Nhưng từ sau trận động đất, chúng tôi nhận tới 15.000 đơn đặt hàng, trong đó 8.000 đơn từ Istanbul”.

Nỗi lo về mối họa treo lơ lửng cũng buộc một số người Istanbul phải nghiêm túc cân nhắc phương án chuyển nhà. “Nhu cầu bất động sản đối với các quận phía bắc Istanbul, xa đường đứt gãy, hay nhà trệt là rất lớn”, Mehmet Erkek, giám đốc một công ty bất động sản ở Thổ Nhĩ Kỳ, cho biết.

Nil Akat, bác sĩ tâm lý lâm sàng, đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân “đang lên kế hoạch rất cụ thể để rời Istanbul”.

“Họ không còn cảm thấy an toàn khi ở nhà, luôn trong tình trạng cảnh giác cao độ. Ngoài đường, họ chọn những vỉa hè trông an toàn hơn, đề phòng một tòa nhà sụp đổ”, bác sĩ Akat nói. “Một số bệnh nhân không còn có thể suy nghĩ sáng suốt”.

Bà cho biết nỗi sợ này có thể đeo bám bất kỳ ai, không phân biệt tuổi tác hay tầng lớp xã hội.

Cisel Aktimur là một cô gái trẻ từng có sở thích ngắm thành phố từ căn hộ trên tầng 12. Giờ cô nghĩ đến chuyện chuyển đi một thời gian.

“Thảm kịch tháng trước khiến chuyện này trở thành ưu tiên hàng đầu. Chắc tôi có lẽ sẽ không thể chịu được những gì phải chứng kiến, ngay cả khi không có chuyện gì xảy ra với nhà mình”, cô nói.