Giới phân tích: Ấn Độ “chìa cành ô liu” với Nga, Trung Quốc có thể theo chân

Tuy nhiên, ông Samir N. Kapadia, Giám đốc thương mại tại Công ty tư vấn quan hệ chính phủ Vogel Group (Mỹ) cho biết, Ấn Độ chỉ nhập khẩu dầu thô từ Nga với thị phần danh nghĩa từ 2% đến 5% một năm. New Delhi lâu nay chủ yếu mua dầu thô từ Iraq, Saudi Arabia, UAE và Nigeria, nhưng hiện tại tất cả các đối tác này đều đang bán với giá cao hơn.

“Hiện nay, động lực của chính phủ Ấn Độ là kinh tế, chứ không phải chính trị. Ấn Độ sẽ luôn tìm kiếm một thỏa thuận trong chiến lược nhập khẩu dầu mỏ của họ. Thật khó mà bỏ qua mức chiết khấu 20% đối với dầu thô khi bạn phải nhập khẩu đến 80 – 85%, đặc biệt là sau đại dịch và tăng trưởng toàn cầu bị suy giảm”, ông Samir N. Kapadia nói với đài CNBC.

Ngoài lợi ích kinh tế, Ấn Độ cũng sẽ cân nhắc mối quan hệ hữu nghị với Nga. Chuyên gia của Vogel Group cho rằng: “Ấn Độ là nhà nhập khẩu dầu mỏ nhiều thứ ba thế giới và họ đang cân nhắc lựa chọn hợp tác với ‘một người bạn cũ’ (Nga – BTV)”. Cho đến nay, Ấn Độ cũng như Trung Quốc đều bỏ phiếu trắng trong một cuộc bỏ phiếu gần đây của Liên hợp quốc nhằm lên án hành động quân sự của Nga tại Ukraine.

Ấn Độ và Nga có bề dày lịch sử quan hệ. Theo ông Kapadia, Nga đã hỗ trợ Ấn Độ trên nhiều lĩnh vực, bao gồm việc cung cấp các thiết bị liên quan đến quân sự và quốc phòng – đáp ứng tới 60% nhu cầu của Ấn Độ.

Vào cuối những năm 1950, New Delhi cũng đã dựa vào Nga để thực hiện các thỏa thuận hoán đổi tiền tệ giữa đồng rupee Ấn Độ và đồng rúp Nga để thanh toán hàng hóa nhập khẩu. Nga cũng đã hỗ trợ Ấn Độ trong các vấn đề quan trọng như tranh chấp với Trung Quốc và Pakistan xung quanh lãnh thổ Kashmir.

Ông Kapadia nhận định, áp lực của Mỹ nhằm hạn chế mua dầu thô từ Nga đã không ngăn nổi “những người điếc” ở Delhi. “Câu hỏi thực sự đặt ra là Mỹ và châu Âu sẽ phản ứng như thế nào với Ấn Độ nếu Ấn Độ tiếp tục “chìa cành ô liu” với Nga bằng việc tạo đầu ra cho dầu mỏ Nga.

Theo hãng tin Reuters, hai tuần trước, một quan chức chính phủ Ấn Độ cho biết: “Các quốc gia có khả năng tự cung cấp dầu mỏ hoặc nhập khẩu từ Nga không thể ủng hộ một cách chắc chắn việc hạn chế giao dịch”.

Sau Ấn Độ, các nhà phân tích cho rằng, sẽ không ngạc nhiên nếu Trung Quốc tăng nhập khẩu dầu mỏ từ Nga. Họ dự đoán Trung Quốc, quốc gia nhập khẩu nhiều dầu mỏ nhất thế giới, cũng sẽ tìm đến nguồn dầu mỏ đang được chiết khấu hấp dẫn của Nga.

Số liệu của Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho thấy, Bắc Kinh là khách hàng nhập khẩu dầu mỏ lớn nhất của Moscow khi mua bình quân 1,6 triệu thùng dầu thô mỗi ngày từ Moscow trong năm 2021.

Bà Ellen Wald, Chủ tịch Công ty nghiên cứu thị trường Transversal Consulting cho biết: “Trung Quốc vẫn đang nhập khẩu dầu mỏ từ Nga, nhưng có khả năng sẽ tăng lượng mua nếu họ có thể thanh toán bằng đồng nhân dân tệ và được chiết khấu. Về cơ bản, Nga đang bị áp lực vì họ gặp khó trong xuất khẩu dầu”.

“Trung Quốc thực sự muốn dầu rẻ hơn nhiều… bởi giá dầu đang quá cao ngay cả trong khoảng giá 90 USD/thùng, vẫn quá cao đối với Trung Quốc”, bà Ellen Wald nói thêm. Chủ tịch Transversal Consulting cũng cho rằng: “Nếu họ (Trung Quốc) có thể mua dầu mỏ Nga với giá chiết khấu và một số khoản chiết khấu đáng kể như mức giảm 30 USD/thùng so với tiêu chuẩn, thì tôi thực sự không thấy điều gì có thể ngăn cản Trung Quốc tăng nhập khẩu dầu mỏ Nga”.

Lịch sử cho thấy, một số quốc gia đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với dầu mỏ Iran vì chương trình hạt nhân của Tehran, mà khởi đầu là lệnh cấm nhập khẩu của Mỹ và EU vào năm 2011. Nhưng, điều đó đã không ngăn được Bắc Kinh nhập khẩu dầu từ Tehran thông qua “các kênh bí mật”, theo Chủ tịch Transversal Consulting.

“Do đó, tôi không nghĩ rằng họ thực sự bận tâm về các vấn đề bảo hiểm và những thứ tương tự”, bà Ellen Wald đề cập đến việc các công ty bảo hiểm tăng phí bảo hiểm đối với các chuyến hàng trong khu vực sau khi chiến sự Nga – Ukraine nổ ra và nguy cơ các tàu hàng và cản biển bị tấn công tăng lên.

Mặt khác, Chủ tịch Transversal Consulting cảnh báo, việc Trung Quốc gia tăng nhập khẩu dầu mỏ Nga có thể ảnh hưởng đến giá dầu thế giới. Chuyên gia này cho rằng, “sẽ không ngạc nhiên nếu chúng ta thấy nhiều dầu mỏ Nga được xuất sang Trung Quốc”. Bắc Kinh có thể sẽ được hưởng mức giá tốt và “tôi nghĩ sẽ tác động đến giá dầu trên toàn cầu”, Chủ tịch Transversal Consulting nói.

Lượng dầu thô Trung Quốc nhập khẩu từ Nga đã nhích nhẹ kể từ đầu năm, nhưng các nhà phân tích cho rằng nguyên nhân không xuất phát từ cuộc khủng hoảng Nga – Ukraine. Điều này, theo lý giải của đại diện Công ty nghiên cứu thị trường Kpler, có liên quan nhiều đến nhu cầu của Trung Quốc đối với dầu thô ESPO từ các cảng ở miền Đông nước Nga và không liên quan đến việc dầu thô của Nga bị chuyển hướng khỏi châu Âu do các lệnh trừng phạt của phương Tây.

Dầu thô ESPO là sản phẩm rất được các nhà máy lọc dầu độc lập ở Trung Quốc ưa chuộng. “Chúng tôi vẫn chưa thấy sự thay đổi trong các luồng chảy này (giao dịch dầu thô ESPO), nhưng dự đoán sự thay đổi đó sẽ xuất hiện”, ông Matt Smith nhận định.